จาก“โลกร้อน” สู่ “โลกเดือด” ชะตากรรมในมือมนุษยชาติมีส่วนกำหนด

“ยุคของโลกร้อนจบลงแล้ว เข้าสู่ยุคใหม่ของ ‘โลกเดือด’ ปัญหาภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงยังคงอยู่อย่างน่ากลัว และมันเพิ่งเริ่มต้นขึ้นเท่านั้น !!”

ถ้อยแถลงสุดสะพรึงของ “อันโตนิโอ กูแตร์เรส” เลขาธิการสหประชาชาติ หรือยูเอ็น กล่าวไว้ในวันที่นักวิทยาศาสตร์จากหลายองค์กรด้านภูมิอากาศ ในทวีปต่าง ๆ ทั่วโลกยืนยันตรงกันว่า เดือนกรกฎาคมปี 2023 ที่ผ่านมา เป็นช่วงฤดูร้อนที่ร้อนสุดเป็นประวัติการณ์ นับตั้งแต่เคยมีการบันทึกเป็นสถิติมา !!

สถานีตรวจวัดอุณหภูมิในทุกทวีปราว 2 หมื่นสถานี และจากทุ่นตรวจวัดอุณหภูมิในมหาสมุทรต่าง ๆ ทั่วโลก รวมถึงดาวเทียมตรวจอากาศที่บันทึกอุณหภูมิผิวโลก ยืนยันตรงกันว่า อุณหภูมิโลกร้อนเพิ่มขึ้น และจะยังร้อนขึ้นได้อีก โดย องค์การอุตุนิยมวิทยาโลก หรือ WMO แห่งสหประชาชาติ ระบุในรายงานล่าสุดสถานะภูมิอากาศโลกฉบับปี 2022 ว่า ปี 2015-2022 นับเป็น 8 ปีที่ร้อนที่สุดในโลก และไม่หยุดอยู่แค่นี้ แต่จะได้เห็นปีที่ร้อนจัดที่สุดในโลกภายในอีก 5 ปีข้างหน้า

ภัยพิบัติธรรมชาติรุนแรง สัญญาณเตือน “โลกเดือด” !!

หากถามหาสาเหตุที่ทำให้สถานการณ์โลกร้อนเข้าขั้นวิกฤตหนักถึงขั้นเปรียบเปรยว่าเข้าสู่ยุคโลกเดือด ทุกฝ่ายชี้นิ้วไปที่การปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลในกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ .. รังสีความร้อนจากแสงอาทิตย์ถูกก๊าซเรือนกระจกกักความร้อนที่ควรสะท้อนออกสู่อวกาศให้ตกค้างไว้บนชั้นบรรยากาศโลกมากขึ้นเรื่อย ๆ จนภูมิอากาศโลกปั่นป่วน

อุณหภูมิโลกที่ร้อนขึ้น ก่อให้เกิดคลื่นความร้อนแผ่ปกคลุมไปทั่วยุโรปและอเมริกาเหนือ อากาศร้อนจัดทะลุ 40 จนไปแตะระดับ 50 องศาเซลเซียสหลายประเทศเกิดไฟป่าลุกลามและดับยาก สภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงไม่เพียงทำให้คลื่นความร้อนเกิดขึ้นบ่อย แต่ยังแผ่ข้ามฤดูไปอีกด้วย

ภัยธรรมชาติหลากหลายรูปแบบที่เกิดขึ้นอย่างถี่ยิบ พื้นที่ที่ไม่เคยเป็นก็เกิดขึ้น ... มหาสมุทรเข้าสู่ช่วงเอลนิโญ น้ำทะเลร้อนจึงเกิดการระเหยเร็วขึ้น เกิดเป็นฝนพันปีตกลงในจุดที่กระแสลมพัดพาไปจนเกิดน้ำท่วมหนักในบางจุด แต่ในจุดที่ลมพัดความชื้นเข้าไปไม่ถึง ก็จะแล้งอย่างหนักและยาวนานขึ้นด้วย

ภารกิจเร่งด่วนและจำเป็นที่ทุกฝ่ายเห็นตรงกัน คือต้องลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้ได้อย่างจริงจังมากกว่าที่ผ่านมา เบื้องต้น เลขาธิการยูเอ็น ระบุ “ต้องจำกัดอุณหภูมิโลกให้เพิ่มขึ้นที่เพียง 1.5 องศาเซลเซียสให้ได้ เพื่อไม่ให้สสถานการณ์เลวร้ายลงมากกว่านี้ พร้อมเรียกร้องไปที่กลุ่มประเทศเศรษฐกิจขนาดใหญ่ 20 ประเทศ หรือจี20 กำหนดเป้าหมายลดแพร่ก๊าซเรือนกระจกใหม่”

ไทยอยู่ตรงไหนของภารกิจลดโลกเดือด?

“แม้ไทยจะเป็นผู้ปล่อยก๊าซเรือนกระจกเพียงร้อยละ 0.8 เป็นอันดับที่ 22 ของโลก แต่เผชิญปัญหาและผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงอยู่ไม่น้อย ปีที่ผ่านมา เจอภัยแล้ง น้ำท่วม ส่วนปีนี้คาดว่าจะเจอแล้งจากเอลนีโญ” 

เถลิงศักดิ์ เพ็ชรสุวรรณ รองปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมกล่าวประเด็นนี้ไว้ในวันที่เปิดตัวกรมน้องใหม่จาก “กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม”มาเป็น “กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม” หรือเรียกง่าย ๆ ว่า “กรมโลกร้อน”

มีภารกิจสำคัญเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกที่รุนแรงขึ้น พร้อมขับเคลื่อนเป้าหมายลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นศูนย์ภายในปี  2065 และบรรลุความเป็นกลางทางคาร์บอน ภายในปี 2050 ตามที่ไทยได้ประกาศรับมติโลกในเรื่องนี้ไว้

โครงสร้างกรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม ประกอบด้วย 

-กองขับเคลื่อนการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

-กองขับเคลื่อนการลดก๊าซเรือนกระจก

-กองยุทธศาสตร์และความร่วมมือระหว่างประเทศ

-กองส่งเสริมการมีส่วนร่วมต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม

-ศูนย์วิจัยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม 

“การขับเคลื่อนภารกิจให้เห็นผล ต้องมีการประสานความร่วมมือกับภาครัฐและภาคเอกชน องค์กรในและต่างประเทศ รวมถึงการวิจัย พัฒนา ถ่ายทอด และส่งเสริมเทคโนโลยีการจัดการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อมบทบาทของกรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม ที่มี พรบ.ของตัวเองจะทำให้การขับเคลื่อนสู่เป้าหมายมีประสิทธิภาพขึ้น”

“กรมโลกร้อน” ความหวังสู้วิกฤตเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศไทย 

ผู้เชี่ยวชาญด้านภูมิอากาศ “ชวลิต จันทรรัตน์” กรรมการ บริษัท ทีมกรุ๊ป มองบทบาท “กรมโลกร้อน” กับการขับเคลื่อนการรับมือปัญหาและผลกระทบการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่หนักหน่วงไปทั่วโลก ว่า เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีที่ไทยที่จะมีหน่วยงานฟันเฟืองสำคัญ ส่งเสริมภารกิจของรัฐบาลในการจัดการกับปัญหาการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ทั้งในเรื่องการผลักดันการศึกษา วิจัย เสนอแนะ และช่วยจัดทำนโยบายต่าง ๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับเรื่องโลกร้อน หรือการออกแบบกฎหมายขึ้นมากำกับดูแล

“ตัวอย่างง่ายๆ อาจเป็นการศึกษาเรื่องพลังงานทดแทน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ ว่าจะสามารถนำมาใช้ได้อย่างไร จะส่งเสริมให้คนหันมาใช้อย่างไร หรือแม้แต่รถพลังงานไฟฟ้า รัฐจะสามารถมีมาตรการจูงใจที่ดีกว่านี้อีกหรือไม่”

ไม่ว่าจะ “โลกร้อน” หรือ “โลกเดือด” จุดเริ่มต้นมาจากการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ อำนวยความสะดวกในกิจกรรมของมนุษย์  ดังนั้นจึงเป็นชะตากรรมร่วมกันของมวลมนุษยชาติที่จะมีส่วนกำหนดทิศทางช่วยโลกใบนี้ไปด้วยกัน

จิตฤดี บรรเทาพิษ เรียบเรียง

เครดิตภาพ TNN