ริดสีดวงจมูก (Nasal Polyp) คือติ่งเนื้อหรือก้อนภายในจมูกที่ไม่เป็นมะเร็ง แม้ว่าติ่งเนื้อในจมูกนี้จะไม่ก่อให้เกิดอาการเจ็บปวด แต่หากมีขนาดใหญ่หรือมีหลายก้อนอาจขัดขวางทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบากหรือคัดจมูกได้ ริดสีดวงจมูกเกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุโพรงจมูกหรือไซนัส ซึ่งส่งผลให้เยื่อบุบวมและยื่นออกมาเป็นก้อนเนื้อนุ่ม ๆ ลักษณะคล้ายผลองุ่น ภาวะนี้แม้ไม่ใช่เนื้อร้าย แต่สามารถส่งผลกระทบต่อการหายใจ การนอนหลับ และคุณภาพชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม
สาเหตุของริดสีดวงจมูก
ริดสีดวงจมูกเกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุโพรงจมูกและไซนัส ซึ่งอาจเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ได้แก่
- เช่น แพ้ฝุ่น เกสรดอกไม้ หรือขนสัตว์
- การติดเชื้อไซนัสเรื้อรัง
- โรคหืด (Asthma) หรือภาวะหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
- ความผิดปกติของโครงสร้างโพรงจมูก เช่น ผนังกั้นจมูกคด
- การใช้ยาแอสไพรินในผู้ที่มีภาวะแพ้ยา
- พันธุกรรม โดยเฉพาะผู้ที่มีคนในครอบครัวเคยเป็นโรคนี้มาก่อน
อาการของริดสีดวงจมูก
อาการมักค่อย ๆ ปรากฏและรุนแรงขึ้นตามขนาดของก้อน โดยอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่
- คัดจมูกเรื้อรัง หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลากลางคืน
- น้ำมูกไหลหรือมีน้ำมูกข้นเหนียว
- การรับกลิ่นและรสลดลง หรือไม่ได้กลิ่นเลย
- ปวดหรือแน่นบริเวณใบหน้า หน้าผาก หรือรอบดวงตา
- เสียงพูดขึ้นจมูก หรือมีการเปลี่ยนแปลงของเสียง
- บางรายอาจมีอาการกรนหรือหยุดหายใจขณะหลับ
สรุปข่าว
ริดสีดวงจมูก (Nasal Polyp) คือติ่งเนื้อหรือก้อนภายในจมูกที่ไม่เป็นมะเร็ง แม้ว่าติ่งเนื้อในจมูกนี้จะไม่ก่อให้เกิดอาการเจ็บปวด แต่หากมีขนาดใหญ่หรือมีหลายก้อนอาจขัดขวางทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบากหรือคัดจมูกได้ ริดสีดวงจมูกเกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุโพรงจมูกหรือไซนัส ซึ่งส่งผลให้เยื่อบุบวมและยื่นออกมาเป็นก้อนเนื้อนุ่ม ๆ ลักษณะคล้ายผลองุ่น ภาวะนี้แม้ไม่ใช่เนื้อร้าย แต่สามารถส่งผลกระทบต่อการหายใจ การนอนหลับ และคุณภาพชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม
สาเหตุของริดสีดวงจมูก
ริดสีดวงจมูกเกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุโพรงจมูกและไซนัส ซึ่งอาจเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ได้แก่
- เช่น แพ้ฝุ่น เกสรดอกไม้ หรือขนสัตว์
- การติดเชื้อไซนัสเรื้อรัง
- โรคหืด (Asthma) หรือภาวะหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
- ความผิดปกติของโครงสร้างโพรงจมูก เช่น ผนังกั้นจมูกคด
- การใช้ยาแอสไพรินในผู้ที่มีภาวะแพ้ยา
- พันธุกรรม โดยเฉพาะผู้ที่มีคนในครอบครัวเคยเป็นโรคนี้มาก่อน
อาการของริดสีดวงจมูก
อาการมักค่อย ๆ ปรากฏและรุนแรงขึ้นตามขนาดของก้อน โดยอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่
- คัดจมูกเรื้อรัง หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลากลางคืน
- น้ำมูกไหลหรือมีน้ำมูกข้นเหนียว
- การรับกลิ่นและรสลดลง หรือไม่ได้กลิ่นเลย
- ปวดหรือแน่นบริเวณใบหน้า หน้าผาก หรือรอบดวงตา
- เสียงพูดขึ้นจมูก หรือมีการเปลี่ยนแปลงของเสียง
- บางรายอาจมีอาการกรนหรือหยุดหายใจขณะหลับ
จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นริดสีดวงจมูก หลายคนอาจสงสัยว่าอาการคัดจมูกเรื้อรังนั้นเกิดจากภูมิแพ้หรือริดสีดวงจมูก ซึ่งมีอาการคล้ายกัน การแยกโรคและการตรวจวินิจฉัยสามารถทำได้ดังนี้
สังเกตอาการด้วยตนเอง
หากมีอาการคัดจมูกเรื้อรังนานกว่า 3 สัปดาห์ และไม่ดีขึ้นจากการใช้ยาพ่นหรือยาลดน้ำมูกทั่วไป ควรสงสัยภาวะริดสีดวงจมูก โดยเฉพาะถ้ามีอาการรับกลิ่นลดลงหรือไม่ได้กลิ่นเลย
การตรวจโดยแพทย์เฉพาะทางหู คอ จมูก (ENT)
- แพทย์จะใช้กล้องส่องโพรงจมูก (Nasal Endoscopy) ตรวจดูภายในโพรงจมูกโดยตรง หากพบก้อนเนื้อนุ่มสีเทาออกชมพู อาจวินิจฉัยได้ว่าเป็นริดสีดวงจมูก
- การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan)
- เป็นการตรวจเพื่อดูตำแหน่ง ขนาด และจำนวนของริดสีดวง รวมถึงประเมินภาวะไซนัสอักเสบเรื้อรังที่อาจเกิดร่วมกัน
- การตรวจภูมิแพ้และการตรวจชิ้นเนื้อ (ถ้าจำเป็น)
- ใช้เพื่อหาสาเหตุของการอักเสบเรื้อรัง หรือแยกความแตกต่างจากเนื้องอกชนิดอื่น ๆ ในโพรงจมูก
- หากพบริดสีดวงตั้งแต่ขนาดเล็ก แพทย์มักเริ่มรักษาด้วยยาเพื่อลดอาการอักเสบก่อน โดยยังไม่จำเป็นต้องผ่าตัดในทันที
สัญญาณเตือนที่ควรพบแพทย์
- คัดจมูกเรื้อรังไม่หายเกินสามสัปดาห์
- ปวดหรือแน่นใบหน้าเป็นประจำ
- การรับกลิ่นหรือรสลดลงอย่างชัดเจน
- มีเลือดออกจากจมูกบ่อย
- ใช้ยาพ่นหรือยาลดบวมแล้วไม่ดีขึ้น
- การรักษาริดสีดวงจมูก
แนวทางการรักษาขึ้นอยู่กับขนาดของก้อนริดสีดวงและความรุนแรงของอาการ
การรักษาด้วยยา
ใช้ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์เพื่อลดการอักเสบและขนาดของก้อนร่วมกับยาแก้แพ้หรือยาลดบวมจมูก ในกรณีที่มีการติดเชื้ออาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย
การรักษาด้วยการผ่าตัด
หากก้อนริดสีดวงมีขนาดใหญ่หรือไม่ตอบสนองต่อยา แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดส่องกล้อง (Endoscopic Sinus Surgery) เพื่อเอาก้อนออกและเปิดทางระบายของไซนัส
การดูแลหลังการรักษา
ล้างจมูกด้วยน้ำเกลืออย่างสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงฝุ่น ควันบุหรี่ และสารก่อภูมิแพ้ ดื่มน้ำมาก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ
- ทำไมการฮัมเพลงช่วยให้โพรงจมูกระบายอากาศได้ดีขึ้น?
- จมูกแยกกลิ่นที่แตกต่าง มากกว่า 1 ล้านล้านกลิ่น
- "โรคภูมิแพ้" มีอาการอย่างไร-แนะวิธีลดความเสี่ยงจากโรคนี้
- (คลิป) ครู-ผู้ปกครอง ชื่นชมงานวิจัยฯ รับมือความเสี่ยงโรคภูมิแพ้อาหารในเด็กนักเรียน
- สปสช.เผย "โรคภูมิแพ้" กับ "โรคโควิด-19" อาการแตกต่างกันอย่างไร?
ที่มารูปภาพ : GEMINI
