ยานสำรวจ Voyager 1 ของนาซาเตรียมสร้างสถิติในปลายปี 2026

ความเร็วแสงและข้อจำกัดการสื่อสาร

ตามทฤษฎีสัมพัทธภาพของไอน์สไตน์ ความเร็วแสงถือเป็นความเร็วสูงสุดในจักรวาล ที่ 299,388 กิโลเมตรต่อวินาที แม้จะรวดเร็วอย่างเหลือเชื่อ แต่เมื่อระยะทางไกลระดับอวกาศลึก ความล่าช้าของสัญญาณก็เริ่มเห็นได้ชัดขึ้น ซึ่งต่างจากบนโลกที่แทบไม่รู้สึกเลย

ตัวอย่างที่เคยเห็นชัดเกิดขึ้นตั้งแต่ยุคลงจอดดวงจันทร์ของอพอนโล (Apollo) เมื่อกว่า 50 ปีก่อน (Apollo Moon landings) หากย้อนชมภาพนักบินอวกาศคุยกับศูนย์ควบคุมภารกิจ จะพบว่ามีดีเลย์ราว 2.6 วินาที เนื่องจากสัญญาณวิทยุใช้เวลา 1.3 วินาทีต่อทิศทางในการเดินทางระหว่างโลกกับดวงจันทร์ระยะราว 363,000 กิโลเมตร

ระยะทางยิ่งไกล เวลาดีเลย์ยิ่งเพิ่ม

และเมื่อไกลขึ้น เวลาดีเลย์จะยิ่งเพิ่ม เช่น ไปดาวอังคาร (Mars) ใช้เวลาสูงสุด 4 นาที ส่วนไปดาวพฤหัสบดี (Jupiter) ใช้เวลาสูงสุด 52 นาที และหากไปดาวพลูโต (Pluto)ใช้เวลาสูงสุด 6.8 ชั่วโมง สิ่งนี้ทำให้ภารกิจอวกาศทางไกลจำเป็นต้องใช้ยานอัตโนมัติ เพราะถ้าหากต้องรอคำสั่งจากโลกในทุกขั้นตอน ยานสำรวจหลายลำบนดาวอังคาร อาจตกหน้าผาไปแล้วก่อนจะได้รับคำสั่งแก้ไข

ทั้งนี้ โวเยเจอร์ 1 (Voyager 1) ที่ถูกปล่อยเมื่อปี 1977 เพื่อบินผ่านดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์ ก่อนเข้าสู่อวกาศระหว่างดาวแบบวันเวย์ ปัจจุบันแม้อายุเกือบครึ่งศตวรรษ และกำลังเคลื่อนผ่านพื้นที่อวกาศสุดขั้วที่หนาวจัดและเต็มไปด้วยรังสี ณ ขอบระบบสุริยะ และยานยังคงทำงานได้ และนาซายังพยายามรักษาการทำงานต่อไปจนกว่าแหล่งพลังงานนิวเคลียร์จะหมดลงภายในปีหน้า

ระยะปัจจุบันและการเข้าสู่ “หนึ่งวันแสง”

โดยล่าสุด นาซา (NASA) ระบุว่า ณ เวลานี้ยานอยู่ห่างจากโลกประมาณ 25.3 พันล้านกิโลเมตร โดยสัญญาณจากโลกใช้เวลาเดินทาง 23 ชั่วโมง 32 นาที 35 วินาที แบบขาเดียว และคาดว่าในวันที่ 15 พฤศจิกายน 2026 ยานจะอยู่ไกลถึง 25.9 พันล้านกิโลเมตร ทำให้สัญญาณต้องใช้เวลา ครบ 24 ชั่วโมง กว่าจะไปถึง

และด้านโวเยเจอร์ 2 (Voyager 2) ยังอยู่ใกล้กว่าเล็กน้อยที่ระยะราว 19.5 ชั่วโมงแสง

แม้จะอยู่ไกลมหาศาล แต่ทั้งสองยานยังคงสื่อสารกับศูนย์ควบคุมภารกิจได้ผ่านเครือข่ายติดตามอวกาศทางไกล (Deep Space Network) ของนาซา (NASA)

อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่ปลายปีหน้าเป็นต้นไป คำสั่งที่ส่งไปยังโวเยเจอร์ 1 จะต้องใช้เวลาถึง สองวันเต็ม กว่าจะได้รับการตอบกลับ ทำให้การควบคุมและดูแลยานต้องอาศัยความอดทนและการวางแผนสุดละเอียดสำหรับทีมวิศวกร