ทำไมคนไทย ควรเข้าใจ “ขนาดแผ่นดินไหว” และ “รอยเลื่อน” ?

นักวิทยาศาสตร์จะนิยมใช้การวัดขนาดแบบโมเมนต์ ที่ประเมินขนาดแผ่นดินไหวโดยไม่ขึ้นกับชนิดของเครื่องตรวจวัด โดยวิเคราะห์จากระยะการเลื่อนตัวของรอยเลื่อน พื้นที่การเลื่อนตัว และค่าสัมประสิทธิ์ความแข็งของหินในพื้นที่ 

แต่นั่นคือการวัดพลังงานที่ปลดปล่อยออกมา เวลาเกิดแผ่นดินไหว จะต้องวัด ความรุนแรงของแผ่นดินไหวด้วย ซึ่งเป็นดัชนีผลกระทบจากแรงสั่นสะเทือนต่อคน สิ่งของ อาคาร และสิ่งแวดล้อมนั่นเอง โดยจะวัดขนาดความรุนแรงตามเลขโรมัน 1 คือ ไม่รู้สึก แต่ 10 คือรุนแรงมาก

แล้วรอยเลื่อน คืออะไร รอยเลื่อนคือรอยแตกแยกในหิน หินด้านหนึ่งเคลื่อนที่ไปบนหินอีกด้านหนึ่ง ถ้าพูดถึงแผ่นดินไหว เราก็จะพูดถึงรอยเลื่อนขนาดใหญ่ในชั้นเปลือกโลก ยกตัวอย่าง รอยเลื่อนสะกายเป็นต้น

รอยเลื่อนมีการเลื่อนตัว 3 แบบด้วยกัน ตามข้อมูลของมิตรเอิร์ธ

แบบแรก คือ รอยเลื่อนปกติ เกิดจากแรงเค้นดึงที่พยายามทำให้แผ่นเปลือกโลกเกิดการแยกตัวออกจากกัน ทำให้พนังด้านบนเลื่อนลงและผนังด้านล่างเลื่อนขึ้น

หรือไม่ก็จะเป็น รอยเลื่อนย้อน เกิดจากแรงเค้นบีบอัดตรงกันข้ามกับรอยเลื่อนปกติ ชั้นหินหดสั้นลง ผนังด้านบนเลื่อนขึ้นและผนังด้านล่างเลื่อนลง และหนามากขึ้น 

แบบที่สอง คือรอยเลื่อนตามแนวระดับ เกิดจากแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่ผ่านกันในแนวราบ จะขวาเข้าหรือซ้ายเข้าก็ได้

แบบที่สาม คือ รอยเลื่อนเฉียง คือ รอยเลื่อนที่มีการเลื่อนตัวผสมทั้งในแนวดิ่งและแนวระนาบในเวลาเดียวกันนั่นเอง