เมื่อ “นาจา 2” ทรงพลังนอกจอ โดย ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร

ความสำเร็จอย่างยิ่งใหญ่ทำให้ “นาจา 2” ครองตำแหน่งแชมป์แอนิเมชั่นจีนที่ทำเงินจากบ็อกซ์ออฟฟิศมากที่สุดในตลาดโลก โดยทำยอดจำหน่ายบัตรผ่านประตูกว่า 2,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และไต่ขึ้นสู่ท๊อป 5 ของภาพยนตร์โดยรวม  

แต่ผมติดตาม “ควันหลง” ของแอนิเมชั่นเรื่องนี้ก็ยังประหลาดใจ ประการแรก ถือเป็นการตอกย้ำว่า นอกจากรายได้จากบัตรผ่านประตูแล้ว เมอร์แชนไดซิ่ง (Merchandising) หรือการจำหน่ายสินค้าและบริการ เสื้อผ้า ผ้าห่ม พวงกุญแจ เครื่องเขียน และอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องก็เป็นแหล่งทำเงินที่คนทำหนังไม่ควรมองข้าม

แต่ประโยชน์ที่ผมจะแชร์ดูจะห่างไกลกว่านั้นมาก ชนิดที่ผมและท่านผู้อ่านเองก็คงคาดไม่ถึง เริ่มจาก “รากบัว” กระแสความนิยมของ “นาจา 2” ในจีนช่วยเพิ่มยอดขายรากบัวได้สูงมากอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน ซึ่งเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจและสังคมของผู้ในในเมืองหงหู (Honghu) ซึ่งมีชื่อเสียงว่าเป็นพื้นที่ปลูกรากบัวขนาดใหญ่ทางตอนใต้ของมณฑลหูเป่ย

ในแอนิเมชั่นสุดฮิตดังกล่าว ตัวละครสำคัญก็ใช้ผงรากบัวในการปรับรูปร่างของนาจา ซึ่งสอดคล้องกับเรื่องราวในวัฒนธรรมจีนโบราณที่มองว่า รากบัวเป็นเสมือนหลอดเลือดของร่างกาย ยืดหยุ่นเหมือนสปริงเมื่อยืดออก แต่เมื่อหัก มันจะยังคงเชื่อมต่อกัน ทำให้เป็นตัวเลือกในการสร้างร่างกายขึ้นมาใหม่

ในหนังสุดฮิตดังกล่าว เราจึงเห็นการใช้รากบัวที่อ่อนนุ่มและเป็นขี้ผึ้งแทนรากบัวที่กรอบเพื่อปรับรูปร่างของนาจา เพราะมีปริมาณแป้งที่สูงกว่า ศาสตราจารย์ด้านวิทยาศาสตร์โภชนาการของมหาวิทยาลัยเกษตรฮวาจง (Huazhong) ในนครอู่ฮั่น (Wuhan) เมืองเอกของมณฑลหูเป่ย ได้กล่าวไว้ว่า “9 หลุมและ 7 ช่องเปิด” ของรากบัวสอดคล้องกับเส้นลมปรานของร่างกายมนุษย์ และรากบัวสีขาวบริสุทธิ์ที่เติบโตในโคลนตมเป็นสัญลักษณ์ของความซื่อสัตย์สุจริตของสุภาพชนที่ไม่แปดเปื้อนโคลน

วงจรการเจริญเติบโตของรากบัวมีอัตลักษณ์เฉพาะตัว ในช่วงฤดูหนาว หน่อจะฝังตัวอยู่ในโคลนสะสมแร่ธาตุทางธรรมชาติอย่างเงียบๆ ดูเหมือน “ตาย” แต่แท้จริงแล้วกำลังสั่งสมพลังและสร้างความแข็งแกร่ง เมื่อฤดูใบไม้ผลิมาถึง รากบัวจะแตกหน่อใหม่ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของวัฏจักรของชีวิตและการเกิดใหม่

ขณะเดียวกัน รากบัวยังเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์และขุนนางของจีน ถึงขนาดบทกวีหนึ่งของจีนก็กล่าวถืงรากบัวไว้ว่า “โผล่จากโคลนโดยไม่เปื้อน ล้างให้สะอาดหมดจด” ซึ่งสอดคล้องกับความไร้เดียงสาและจิตวิญญาณที่ดื้อรั้นของนาจา

ข้อมูลอย่างเป็นทางการยังระบุว่า รากบัวถูกปลูกในจีนมากว่า 3,000 ปีแล้ว และปัจจุบัน จีนก็ผลิตรากบัวคิดเป็น 80% ของอุปทานของโลก โดยมณฑลหูเป่ย ซึ่งมีพื้นที่ปลูกรากบัวเกือบ 92,000 ไร่ มีผลผลิต 3.2 ล้านตันต่อปี คิดเป็นสัดส่วนราว 1 ใน 3 ของการผลิตรากบัวโดยรวมของจีน

เมืองหงหูเพียงแห่งเดียวผลิตรากบัวสดราว 300,000 ตันต่อปี หรือเกือบ 10% ของการผลิตโดยรวมของมณฑลหูเป่ย และมีบริษัทแปรรูปรากบัว 135 แห่งที่ผลิตสินค้าที่เกี่ยวข้องราว 200,000 ตันต่อปี รวมทั้งทำเงินจากการส่งออก 3,000 ล้านหยวน โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากผลิตภัณฑ์บ่งชี้ทางภูมิศาสตร์หลายรายการ อาทิ เมล็ดบัว รากบัว และชาบัว

ในช่วงเทศกาลฤดูใบไม้ผลิที่ “นาจา 2” ออกฉาย ความต้องการที่จะลองใช้ผลิตภัณฑ์จากรากบัวของผู้บริโภคชาวจีนพุ่งสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยราว 1 เดือนระหว่างปลายเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ 2025 หงหูสามารถสร้างรายได้จากการขายรากบัวสดกว่า 18,700 ตัน และผลิตภัณฑ์แปรรูป เช่น ผงรากบัว ซุปรากบัว เครื่องดื่ม และผลิตภัณฑ์แช่เย็น รวมมูลค่าราว 600 ล้านหยวน เติบโตกว่า 50% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อน

ทั้งนี้ นับแต่เทศกาลตรุษจีน ประมาณการสั่งซื้อรากบัวและผลิตภัณฑ์ผ่านแพลตฟอร์มการค้าออนไลน์ขยายตัวกว่า 200% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน แพลตฟอร์มสตรีมมิ่งจำนวนมากได้พัฒนาความร่วมมือกับท้องถิ่นเพื่อนำเอาผลิตภัณฑ์รากบัวหลายตัวที่มีบรรจุภัณฑ์คอลเล็กชั่น “นาจา 2” ไปทำตลาดออนไลน์

นอกจากนี้ ร้านอาหารในหูเป่ยหลายแห่งยัง “สร้างสรรค์” ด้วยการให้บริการ “งานเลี้ยงการเกิดใหม่ของนาจา” โดยคิดแพ็คเกจค่าบริการ 149 หยวนสําหรับอาหารหลายจาน อาทิ ซุปรากบัวและซี่โครงหมู แซนวิชรากบัวทอดกับหมู และรากบัวผัด

“นาจา 2” ยังสร้างแรงบันดาลใจและความสร้างสรรค์แก่ช่างปั้นดินเผาและศิลปินทั่วจีน ในเมืองจินฮวา (Jinhua) มณฑลเจ้อเจียง เครื่องปั้นจำนวนมากถูกรังสรรค์จากแอนิเมชั่นยอดฮิต ขณะที่ศิลปินบางรายยังนำแรงบันดาลใจที่ได้รับแปลงไปเป็นภาพวาดฝาผนังขนาดใหญ่ที่สะดุดตามากมายหลายจุดในเมืองดังกล่าว ซึ่งช่วยดึงดูดนักท่องเที่ยวจากนอกพื้นที่ให้ไปเก็บภาพเป็นที่ระลึก

ยิ่งภาพเหล่านี้ถูกแชร์ในอินเตอร์เน็ตมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งทำให้จินฮวากลายเป็นเมืองท่องเที่ยวยอดนิยมมากยิ่งขึ้น นักท่องเที่ยวยังไม่ยอมกลับบ้านมือเปล่า แต่เลือกซื้อหาเครื่องปั้นดินเผาเหล่านั้นกลับไปเป็นของฝากอีกด้วย บางคนยังเข้าร่วมกิจกรรมเวิร์กช็อปเครื่องปั้นดินเผาและกิจกรรมพิเศษอื่น ทำให้เมืองจินฮวาคึกคักอย่างมาก

นอกจากนี้ “นาจา 2” ยังกระตุ้นให้ธุรกิจจีนปรับกลยุทธ์ทางธุรกิจเพื่อคว้าที่เกิดขึ้นใหม่ ขณะเดียวกันก็เกิดอุปสงค์การจ้างงานกลุ่มคนรุ่นใหม่ในส่วนของเศรษฐกิจดิจิตัลและสร้างสรรค์

หากท่านผู้อ่านไปเยี่ยมชมงานนิทรรศการ “เบื้องหลังภาพยนตร์นาจา 2” (The Behind-the-Scenes Exhibition for the Film “Nazha 2”) ที่เขตไฮเทคเฉิงตู (Chengdu Hich-tech Zone) มณฑลเสฉวน ด้านซีกตะวันตกของจีน ก็อาจสังเกตเห็นกิจการจีนหลายรายเปิดรับสมัครเยาวชนจำนวนมากเข้าเป็นพนักงานใหม่เพื่อทำงานในส่วนของภาคดิจิตัล วัฒนธรรม และความคิดสร้างสรรค์

บางรายเปิดรับสมัครถึง 15 ตำแหน่งใหม่ อาทิ แอนิเมชั่น เอฟเฟกต์ภาพ และการออกแบบเกม ทำเอาบริเวณด้านหน้าของหลายพาวิลเลียนภายในงานมีผู้ที่กำลังมองหางานใหม่ยืนเข้าคิวยาวตลอดงาน คนเหล่านี้ยอมเดินทางหลายพันกิโลเมตรมาจากเมืองในด้านซีกตะวันออกของจีน อาทิ ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ และเซียะเหมิน หรือพื้นที่อื่นอย่างหนิงเซียะ เพื่อมาเยี่ยมชมและสมัครงาน ซึ่งสะท้อนว่า “นาจา 2” ทรงพลังอย่างมาก ขณะที่เฉิงตูก็มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นศูนย์กลางด้านเศรษฐกิจดิจิตัลแห่งใหม่ของจีน

ผมเชื่อมั่นว่า “นาจา 2” ยังจะสามารถสร้างประโยชน์ได้อีกมาก และก็จะไม่ใช่แอนิเมชั่นเรื่องสุดท้ายของจีนที่จะทำลายสถิติในวงการบันเทิงโลกอย่างแน่นอน ...