รายงานสถานะภูมิอากาศยุโรปประจำปี 2024 (European State of the Climate 2024 - ESOTC 2024) ซึ่งจัดทำโดยโครงการบริการข้อมูลการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของ Copernicus (C3S) ภายใต้ศูนย์พยากรณ์อากาศระยะกลางแห่งยุโรป (ECMWF) ร่วมกับองค์การอุตุนิยมวิทยาโลก (WMO) เปิดเผยว่า ทวีปยุโรปกำลังเผชิญการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่รวดเร็วและรุนแรงที่สุดในโลก โดยปี 2024 ถือเป็นปีที่มีอุณหภูมิเฉลี่ยสูงที่สุดเป็นประวัติการณ์
รายงานระบุว่า พื้นที่เกือบครึ่งหนึ่งของทวีปยุโรปมีอุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึกไว้ ขณะเดียวกัน ภูมิภาคตะวันออกของยุโรปประสบกับสภาพอากาศร้อนจัดและแห้งแล้ง ในขณะที่ยุโรปตะวันตกมีฝนตกในปริมาณมากกว่าค่าเฉลี่ยอย่างชัดเจน ส่งผลให้เกิดอุทกภัยในวงกว้าง
ปี 2024 ยุโรปประสบกับพายุรุนแรงและน้ำท่วมในระดับที่ไม่เคยเกิดขึ้นในรอบกว่าทศวรรษ โดยมีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 335 ราย และประชาชนกว่า 413,000 คนได้รับผลกระทบ แม่น้ำเกือบหนึ่งในสามของทวีปมีระดับน้ำเกินเกณฑ์น้ำท่วมสูง ซึ่งนับเป็นเหตุการณ์น้ำท่วมที่กว้างขวางที่สุดนับตั้งแต่ปี 2013 นอกจากนี้ อุณหภูมิผิวน้ำทะเลในยุโรปตลอดปี 2024 ก็สูงที่สุดเท่าที่เคยมีการบันทึก โดยเฉลี่ยสูงกว่าค่าปกติ 0.7 องศาเซลเซียส ขณะที่ทะเลเมดิเตอร์เรเนียนมีค่าเฉลี่ยสูงขึ้นถึง 1.2 องศาเซลเซียส
สรุปข่าว
การเปลี่ยนแปลงในหลายมิติของภูมิอากาศ
- ความเครียดจากความร้อน (Heat Stress): กว่า 60% ของพื้นที่ยุโรปมีจำนวนวันที่จัดอยู่ในระดับ "ความเครียดจากความร้อนรุนแรง" มากกว่าค่าเฉลี่ย โดยจำนวนวันที่พบความเครียดในระดับ "รุนแรงมาก" และ "รุนแรงที่สุด" เป็นลำดับที่สองในประวัติการณ์
- พลังงานหมุนเวียน: สัดส่วนการผลิตไฟฟ้าจากแหล่งพลังงานหมุนเวียนในยุโรปเพิ่มขึ้นสู่ระดับสูงสุดที่ 45% ของการผลิตไฟฟ้าทั้งหมด
- ธารน้ำแข็ง: ทุกภูมิภาคในยุโรปประสบกับการสูญเสียมวลน้ำแข็ง โดยเฉพาะในสแกนดิเนเวียและสฟาลบาร์ด ซึ่งมีอัตราการละลายสูงสุดเท่าที่เคยมีการบันทึก
- ไฟป่า: เดือนกันยายนปี 2024 โปรตุเกสเกิดไฟป่าครั้งใหญ่ในช่วงเวลาเพียงหนึ่งสัปดาห์ มีพื้นที่เสียหายกว่า 687,500 ไร่ คิดเป็นประมาณหนึ่งในสี่ของพื้นที่ไฟไหม้ทั้งทวีปตลอดทั้งปี
- ความหนาวเย็น: จำนวนวันที่มีน้ำค้างแข็ง (frost days) ต่ำกว่าระดับปกติอย่างมีนัยสำคัญ โดย 69% ของพื้นที่ยุโรปมีวันที่มีน้ำค้างแข็งน้อยกว่า 90 วัน ซึ่งถือเป็นค่าต่ำสุดที่เคยบันทึก
“ดร.ฟลอเรนซ์ ราเบียร์” ผู้อำนวยการใหญ่ของ ECMWF กล่าวว่า “รายงานนี้เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับการเฝ้าระวังและประเมินผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยเฉพาะในการวางแผนด้านการปรับตัวของเมืองต่าง ๆ ทั่วยุโรป ซึ่งในขณะนี้มีมากกว่า 51% ที่มีแผนการรับมืออย่างเป็นทางการแล้ว”
เลขาธิการองค์การอุตุนิยมวิทยาโลก “เซเลสเต ซาอูโล” ย้ำว่า “ทุกๆ ส่วนขององศาที่เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อความเสี่ยงของชีวิต มนุษย์ เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม ดังนั้น การเร่งสร้างระบบเตือนภัยล่วงหน้าและการให้บริการข้อมูลภูมิอากาศที่แม่นยำจึงเป็นสิ่งจำเป็นเร่งด่วน”
ด้าน “คาร์โล บวนเตมโป” ผู้อำนวยการ C3S สรุปว่า “ปี 2024 สะท้อนให้เห็นถึงความไม่สมดุลของภูมิอากาศในทวีปยุโรป ซึ่งข้อมูลเชิงลึกเหล่านี้จะมีบทบาทสำคัญต่อการตัดสินใจเชิงนโยบาย และการบริหารจัดการทรัพยากรในอนาคต”
รายงานฉบับนี้ตอกย้ำว่า ทวีปยุโรปกำลังเผชิญการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รวดเร็วและรุนแรงที่สุดในโลกในขณะนี้ ทุกภาคส่วนของสังคมจำเป็นต้องใช้ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ในการวางแผนเพื่อการปรับตัวและลดความเสี่ยง พร้อมทั้งต้องเร่งดำเนินการอย่างจริงจังและร่วมมือกันเพื่ออนาคตที่ยั่งยืน
