สเปน-โปรตุเกส ไฟดับครั้งใหญ่ คาดสาเหตุมาจาก “อากาศเปลี่ยน”

สำหรับปรากฏการณ์ "Induced atmospheric vibration" คือปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อมีความแตกต่างของอุณหภูมิในบรรยากาศอย่างมากในช่วงเวลาสั้น ๆ เช่น อากาศร้อนจัดในบางพื้นที่ขณะที่อีกพื้นที่หนึ่งเย็นจัด ความแตกต่างนี้จะทำให้มวลอากาศเคลื่อนที่และสร้างแรงสั่นสะเทือนที่ส่งผลถึงสายส่งไฟฟ้าโดยตรง โดยปกติแล้วสายไฟฟ้าแรงสูงสามารถรองรับการสั่นสะเทือนได้ในระดับหนึ่ง แต่หากแรงสั่นสะเทือนมีความผิดปกติสูงจะส่งผลให้ระบบสูญเสียเสถียรภาพ เกิดปัญหาซิงโครไนซ์ไม่ตรงกันระหว่างแหล่งผลิตไฟฟ้า และนำไปสู่การตัดการเชื่อมต่อเป็นลูกโซ่ทั่วทั้งเครือข่าย ด้าน “ทาโก แองเกลาร์” ผู้บริหารบริษัท Neara ผู้ให้บริการซอฟต์แวร์สำหรับธุรกิพลังงาน กล่าวว่า “เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ ทำให้พารามิเตอร์ของตัวนำไฟฟ้าเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย ซึ่งเพียงพอที่จะทำให้เกิดความไม่สมดุลในความถี่ของระบบไฟฟ้าได้”

“จอร์จ แซคแมน” นักวิจัยอาวุโสจากสถาบัน Bruegel เสริมว่า การลดลงของความถี่ไฟฟ้าในเครือข่ายต่ำกว่ามาตรฐาน 50Hz ทำให้โรงไฟฟ้าหลายแห่งตัดตัวเองออกจากระบบเพื่อป้องกันความเสียหาย ส่งผลให้เกิดไฟฟ้าดับเป็นวงกว้าง

ส่วนเรื่องที่หลายฝ่ายกังวลว่านี่เป็นการโจมตีทางไซเบอร์หรือไม่นั่น เจ้าหน้าที่ระดับสูงของยุโรปยืนยันตรงกันว่ายังไม่มีหลักฐานบ่งชี้ว่ามีการโจมตีไซเบอร์ อันโตนิโอ คอสตา ประธานสภายุโรป และเทเรซา ริเบรา รองประธานคณะกรรมาธิการยุโรป ระบุว่า เหตุการณ์นี้ดูเหมือนเกิดจากปัจจัยทางธรรมชาติล้วน ๆ อย่างไรก็ตาม สภาความมั่นคงแห่งชาติของสเปนได้จัดประชุมด่วนเพื่อติดตามความคืบหน้า

จากเรื่องนี้ทำให้ หลายฝ่ายต้องหันกลับมาดูเรื่องของ “พลังงานหมุนเวียน” ซึ่งนับเป็นความท้าทายที่ต้องบริหารจัดการ สเปนเป็นหนึ่งในผู้นำด้านพลังงานหมุนเวียนของยุโรป โดยปีที่ผ่านมา 56% ของพลังงานไฟฟ้ามาจากแหล่งพลังงานสะอาด และตั้งเป้าเพิ่มเป็น 81% ภายในปี 2573 อย่างไรก็ตาม ความท้าทายสำคัญคือการจัดการสมดุลของโครงข่ายไฟฟ้า (Grid Balancing) เนื่องจากพลังงานจากแสงอาทิตย์และลมมีความไม่แน่นอนสูงกว่าแหล่งพลังงานแบบเดิม จำเป็นต้องลงทุนในเทคโนโลยีใหม่ เช่น ฟลายวีล (Flywheels) หรือระบบควบคุมพลังงานขั้นสูง

การเชื่อมโยงเครือข่ายไฟฟ้าระหว่างประเทศช่วยให้สามารถกระจายไฟฟ้าจากแหล่งที่มีไปยังแหล่งที่ขาดได้ แต่ในทางกลับกัน ก็ทำให้ความผิดปกติแพร่กระจายได้รวดเร็วเช่นกัน อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญมองว่าโดยรวมแล้ว การเชื่อมต่อเครือข่ายช่วยจำกัดความเสียหายได้มากกว่าทำให้สถานการณ์แย่ลง

จะเห็นว่า ไฟฟ้าดับครั้งใหญ่นี้ตอกย้ำความสำคัญของการบริหารจัดการระบบไฟฟ้าในยุคที่พลังงานหมุนเวียนมีบทบาทเพิ่มขึ้น พร้อมชี้ให้เห็นว่า แม้เทคโนโลยีการเชื่อมโยงระหว่างประเทศจะช่วยให้ฟื้นฟูได้เร็วขึ้น แต่ก็ต้องเตรียมรับมือกับความเสี่ยงจากปรากฏการณ์ธรรมชาติที่รุนแรงมากขึ้นเช่นกัน