“วาฬสีน้ำเงิน” กำลังเงียบลง สัญญาณเตือนภัยจากมหาสมุทร และนี่คือ “สัญญาณขอความช่วยเหลือ”

เมื่อทีมวิจัยนำโดย “จอห์น ไรอัน” นักสมุทรศาสตร์ชีวภาพ จากสถาบันวิจัย Monterey Bay Aquarium เริ่มเก็บข้อมูลในปี พ.ศ. 2558 พวกเขาไม่รู้เลยว่า “คลื่นความร้อนในทะเล” ครั้งใหญ่กำลังจะเปลี่ยนระบบนิเวศทั้งหมด เพราะความร้อนดังกล่าว เริ่มต้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 ในทะเลแบริ่ง ก่อนขยายตัวลงมาตามชายฝั่งแปซิฟิกตั้งแต่อลาสก้าถึงเม็กซิโกภายในไม่กี่ปี จนถึง พ.ศ. 2559 อุณหภูมิทะเลบางพื้นที่สูงขึ้นมากกว่า 15°C จากปกติ ส่งผลให้กระแสน้ำและแหล่งอาหารเปลี่ยนไปอย่างรุนแรง

สำหรับวาฬสีน้ำเงินและวาฬฟิน ที่ต้องพึ่งพาฝูงคริลล์หนาแน่นเพื่อความอยู่รอด นี่คือหายนะโดยตรง เพราะปริมาณคริลล์ลดลงฮวบ และยากต่อการหา ส่งผลให้ เสียงร้องของวาฬสีน้ำเงินลดลงกว่า 40% ในช่วงปีที่เผชิญกับคลื่นความร้อน “เมื่อวาฬใช้พลังงานเกือบทั้งหมดในการหาอาหาร พวกมันแทบไม่มีเวลาเหลือสำหรับการร้องเพลง นั่นสะท้อนว่าพวกมันกำลังอยู่ในภาวะเครียดอย่างหนัก” ไรอันกล่าว

งานวิจัยในนิวซีแลนด์ช่วง พ.ศ. 2559–2561 ก็พบปรากฏการณ์เดียวกัน วาฬสีน้ำเงินออกเสียงร้องที่เกี่ยวข้องกับการหาอาหารลดลง และเสียงร้องที่เชื่อมโยงกับการผสมพันธุ์ก็น้อยลงในปีถัดมา เพราะเมื่ออาหารขาดแคลน วาฬก็จะลงทุนในการสืบพันธุ์น้อยลงด้วย ซึ่งวาฬสีน้ำเงินถือเป็น “ดัชนีชีวภาพของมหาสมุทร” เพราะพฤติกรรมของพวกมันสะท้อนการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศในวงกว้าง

และนับตั้งแต่ทศวรรษ 1940 เป็นต้นมา ความถี่และระยะเวลาของคลื่นความร้อนในมหาสมุทรนั้นเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง บางครั้งอุณหภูมิน้ำทะเลสูงขึ้นถึง 5°C และส่งผลกระทบตั้งแต่แพลงก์ตอนจนถึงสัตว์นักล่าชั้นสูง เพราะหากสัตว์ที่สามารถอพยพได้ไกลหลายพันกิโลเมตรอย่างวาฬสีน้ำเงินยังไม่สามารถหาอาหารได้ นั่นสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างของมหาสมุทรแล้ว

ดังนั้นจะเห็นว่า “เสียง” คือหนึ่งในเครื่องมือไม่กี่อย่างที่นักวิทยาศาสตร์สามารถใช้ติดตามการเปลี่ยนแปลงของมหาสมุทรในวงกว้างได้ แต่สิ่งสำคัญคือต้องรู้ก่อนว่ามหาสมุทร “ที่ยังสมบูรณ์” ควรมีเสียงแบบใด

การล็อกดาวน์ช่วงโควิด-19 เลยกลายเป็นการทดลองโดยบังเอิญ เมื่อการขนส่งทางเรือลดลง เสียงใต้น้ำก็น้อยลงตาม ส่งผลให้สัตว์ทะเลหลายชนิดกลับเข้ามาในพื้นที่ที่เคยถูกรบกวนจากมนุษย์ ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้สามารถออกแบบมาตรการเพื่อลดมลพิษทางเสียง คุ้มครองพื้นที่หากินหรือผสมพันธุ์สำคัญ และรับมือกับวิกฤตสิ่งแวดล้อมได้อย่างทันท่วงที

สำหรับตอนนี้ เสียงของวาฬสีน้ำเงินกำลังเงียบลง และนี่คือสัญญาณขอความช่วยเหลือที่มนุษยชาติไม่อาจเพิกเฉยได้ เพราะอนาคตของพวกมันผูกพันโดยตรงกับสุขภาพของมหาสมุทรที่เราทุกคนกำลังพึ่งพาอยู่