รู้จัก "โรคปลายประสาทอักเสบ" อาการเป็นอย่างไร รักษาหายได้หรือไม่?

รู้จัก “โรคปลายประสาทอักเสบ” อาการเป็นอย่างไร รักษาหายได้หรือไม่?

โรคปลายประสาทอักเสบ (Peripheral neuropathy) เป็นภาวะหนึ่งของระบบประสาทส่วนปลาย ที่ทำหน้าที่รับส่งคำสั่งจากสมองและไขสันหลังไปส่งไปยังอวัยวะต่างๆ เกิดความเสียหายจากการบาดเจ็บ หรือติดเชื้อ ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดอาการผิดปกติต่างๆตามมา เช่น ความเจ็บปวดคล้ายถูกเข็มแทง อาการแสบร้อน หรืออาการคล้ายแมลงไต่ และอาการเหล่านี้สามารถดีขึ้นจนหายเป็นปกติได้หากรักษาอย่างถูกต้อง

โรคปลายประสาทอักเสบ เกิดจากอะไร?

สาเหตุของโรคปลายประสาทอักเสบ คือความเสียหายของเส้นประสาทที่เกิดจากเงื่อนไขต่างๆ เช่น การบาดเจ็บ การติดเชื้อ เป็นต้น ส่วนปัจจัยที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงของโรคนี้ ได้แก่ 

• โรคเบาหวาน โดยผู้ป่วยโรคเบาหวาน 50% ขึ้นไป มีโอกาสเป็นโรคปลายประสาทอักเสบ และนี่ยังเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดอีกด้วย    

• การติดเชื้อจากไวรัสหรือแบคทีเรียบางชนิด เช่น โรคไลม์ (Lyme disease) โรคงูสวัด ไวรัสตับอักเสบบีและซี โรคเรื้อน โรคคอตีบ และผู้ติดเชื้อเอชไอวี เป็นต้น

• พันธุกรรม ถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สามารถนำไปสู่การเป็นโรคปลายประสาทอักเสบได้ 

• เนื้องอกและมะเร็ง ที่มีแนวโน้มกดทับหรือกระจายไปยังเส้นประสาท รวมถึงโรคมะเร็งกระดูก และมะเร็งต่อมน้ำเหลือง  

• ความผิดปกติของไขกระดูก รวมถึงโรคที่เกิดจากการสะสมโปรตีนในเลือดที่ผิดปกติ (monoclonal gammopathies)  

• การสัมผัสกับสารพิษบางชนิด 

• การเกิดอุบัติเหตุ ที่สามารถกระทบกระเทือนและทำลายเส้นประสาทส่วนปลาย 

• การขาดวิตามินบี 1 วิตามินบี  6 วิตามินบี 12 วิตามินอี และไนอาซิน ซึ่งเป็นวิตามินที่มีความสำคัญต่อระบบประสาท

• โรคภูมิต้านตนเอง รวมถึงกลุ่มอาการของโรคโจเกรน (Sjogren's syndrome) ลูปัส (Lupus) โรคข้อรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis) และการอัเสบของผนังหลอดเลือด (Necrotizing vasculitis) เป็นต้น

• โรคอื่นๆ ได้แก่ โรคไต โรคตับ ความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน และโรคไทรอยด์

อาการของโรคปลายประสาทอักเสบ ที่สามารถพบได้บ่อย

สำหรับอาการของโรคปลายประสาทอักเสบ ที่สามารถพบได้บ่อยๆ มีดังนี้

• อาการชา บริเวณปลายมือและเท้า บางกรณีสามารถลามไปบริเวณแขนและขาได้

• อาการคล้ายถูกเข็มหรือของมีคมทิ่มแทง 

• ปวดแสบปวดร้อนบริเวณแขนและขา หรือมีอาการบวมแดงร่วมด้วย

• อาการปวดที่หาสาเหตุไม่ได้ เช่น ปวดเท้าเมื่อลงน้ำหนักหรือเมื่ออยู่ใต้ผ้าห่ม

• สูญเสียการทรงตัว และหกล้มง่าย

• กล้ามเนื้ออ่อนแรง

• มีความรู้สึกเหมือนสวมถุงมือหรือถุงเท้าอยู่ตลอดเวลา

• แพ้ความร้อน เหงื่อออกมาก หรือไม่สามารถขับเหงื่อได้

• ลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ หรือระบบย่อยอาหาร มีปัญหาตามมา

• เกิดอาการวิงเวียนหรือหน้ามืดเนื่องจากความดันโลหิตต่ำ

การรักษาภาวะโรคปลายประสาทอักเสบ

การรักษาภาวะโรคปลายประสาทอักเสบ สามารถทำได้หลายวิธี โดยจะประเมินจากสาเหตุและลักษณะอาการ ดังนี้

• ในกรณีที่ไม่รุนแรง จะเป็นการรักษาโดยให้ยาบรรเทาอาการปวด เช่น ยาลดการอักเสบ (NSAIDs) 

• การใช้ยาที่มีส่วนประกอบของโอปิออยด์ (Opioid) ซึ่งเป็นยาที่ต้องสั่งโดยแพทย์เท่านั้น 

• ยาใช้เฉพาะที่ เช่น ยาทาหรือยาแปะ เพื่อลดอาการปวด  

• การรักษาโดยใช้ไฟฟ้ากระตุ้นเส้นประสาทผ่านทางผิวหนัง  (Transcutaneous electrical nerve stimulation) เพื่อลดความเจ็บปวด ซึ่งวิธีนี้ต้องใช้เวลาประมาณ 30 นาทีต่อวัน ติดต่อกันเป็นระยะเวลา 1 เดือน

• บางกรณี ต้องมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำเหลือง (Plasmapheresis) ซึ่งเป็นการนำแอนติบอดี้และโปรตีนออกจากเลือด และนำเลือดที่ถูกกรองแล้วกลับเข้าไปในร่างกาย 

• กรณีผู้ป่วยมีปัญหาการอักเสบ ต้องมีการให้อิมมูโนโกลบูลิน (Intravenous immunoglobulin) เพื่อยับยั้งระบบภูมิคุ้มกัน

• การผ่าตัด เพื่อลดแรงกดทับ กรณีผู้ป่วยมีสาเหตุจากการกดทับเส้นประสาทจากเนื้องอก  

• การรักษาโดยกายภาพบำบัด เพื่อพัฒนาการเคลื่อนไหวของร่างกายและกล้ามเนื้อ 

ที่มาข้อมูล : โรงพยาบาลสมิติเวช, โรงพยาบาลศิครินทร์

ที่มาภาพ : freepik