นักวิทยาศาสตร์จากห้องปฏิบัติการขับเคลื่อนไอพ่นของนาซา (JPL) ร่วมกับนักวิจัยจากอินเดียและซาอุดิอาระเบีย ได้ค้นพบแบคทีเรียสายพันธุ์ใหม่ถึง 26 สายพันธุ์ จากห้องปลอดเชื้อที่ใช้เตรียมยานสำรวจฟีนิกซ์ มาร์ส แลนเดอร์ (Phoenix Mars Lander) บริเวณศูนย์อวกาศเคนเนดี (Kennedy Space Center) รัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกา ก่อนปล่อยขึ้นสู่อวกาศในปี 2007 และเดินทางไปลงจอดบนดาวอังคารเมื่อปี 2008
Scanning electron microscopy showing the new species of microbes discovered in a NASA clean room used for the Phoenix Mars mission. (Image credit: Microbiome (2025). DOI: 10.1186/s40168-025-02082-1)
ก่อนหน้านี้ห้องปลอดเชื้อนั้นถูกออกแบบมาเพื่อลดการปนเปื้อนจากจุลินทรีย์บนโลกก่อนที่ยานจะถูกส่งไปยังดาวเคราะห์อื่น โดยกระบวนการต่าง ๆ มีการฆ่าเชื้อและทำความสะอาดขั้นสูงสุด แต่จุลินทรีย์บางชนิด โดยเฉพาะกลุ่มที่เรียกว่า เอ็กซ์ตรีโมไฟล์ (Extremophiles) กลับสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่รุนแรง เช่น สูญญากาศ อุณหภูมิสูง หรือแม้แต่กระบวนการฆ่าเชื้อที่เข้มงวด
สรุปข่าว
นักวิทยาศาสตร์จากห้องปฏิบัติการขับเคลื่อนไอพ่นของนาซา (JPL) ร่วมกับนักวิจัยจากอินเดียและซาอุดิอาระเบีย ได้ค้นพบแบคทีเรียสายพันธุ์ใหม่ถึง 26 สายพันธุ์ จากห้องปลอดเชื้อที่ใช้เตรียมยานสำรวจฟีนิกซ์ มาร์ส แลนเดอร์ (Phoenix Mars Lander) บริเวณศูนย์อวกาศเคนเนดี (Kennedy Space Center) รัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกา ก่อนปล่อยขึ้นสู่อวกาศในปี 2007 และเดินทางไปลงจอดบนดาวอังคารเมื่อปี 2008
Scanning electron microscopy showing the new species of microbes discovered in a NASA clean room used for the Phoenix Mars mission. (Image credit: Microbiome (2025). DOI: 10.1186/s40168-025-02082-1)
ก่อนหน้านี้ห้องปลอดเชื้อนั้นถูกออกแบบมาเพื่อลดการปนเปื้อนจากจุลินทรีย์บนโลกก่อนที่ยานจะถูกส่งไปยังดาวเคราะห์อื่น โดยกระบวนการต่าง ๆ มีการฆ่าเชื้อและทำความสะอาดขั้นสูงสุด แต่จุลินทรีย์บางชนิด โดยเฉพาะกลุ่มที่เรียกว่า เอ็กซ์ตรีโมไฟล์ (Extremophiles) กลับสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่รุนแรง เช่น สูญญากาศ อุณหภูมิสูง หรือแม้แต่กระบวนการฆ่าเชื้อที่เข้มงวด
เป้าหมายการศึกษาแบคทีเรียในห้องปลอดเชื้อ
ทีมนักวิทยาศาสตร์ต้องการศึกษาแบคทีเรียสายพันธุ์ใหม่ทั้ง 26 สายพันธุ์ เพื่อเป้าหมายทำความเข้าใจความเสี่ยงของการส่งต่อจุลินทรีย์จากโลกไปสู่อวกาศ และเพื่อระบุสายพันธุ์ที่อาจอยู่รอดได้ในสภาพแวดล้อมสุดขั้ว
โดยการค้นพบครั้งนี้มีความสำคัญต่อการออกแบบมาตรการป้องกันการปนเปื้อนในอนาคต เพราะหากสิ่งมีชีวิตจากโลกเดินทางไปถึงดาวดวงอื่นโดยไม่ตั้งใจ อาจกระทบต่อการค้นหาสิ่งมีชีวิตต่างดาวในอนาคต
ตัวอย่างจุลินทรีย์ถูกเก็บจากศูนย์บริการอุปกรณ์อันตรายที่ศูนย์อวกาศเคนเนดีในฟลอริดา ซึ่งเป็นหนึ่งในจุดสุดท้ายก่อนยานสำรวจฟีนิกซ์ มาร์ส แลนเดอร์ (Phoenix Mars Lander) ถูกปล่อยสู่อวกาศ นักวิจัยพบสายพันธุ์ทั้งหมด 53 สายพันธุ์ และระบุว่า 26 สายพันธุ์ในนั้นเป็นแบคทีเรียที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน
นักวิจัยยังได้วิเคราะห์จีโนมของแบคทีเรียเหล่านี้เพื่อเข้าใจว่าพวกมันสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมรุนแรงได้อย่างไร โดยพบยีนที่เกี่ยวข้องกับการซ่อมแซม DNA การล้างสารพิษ และการเร่งกระบวนการเผาผลาญ
ยีนเหล่านี้อาจมีศักยภาพในการประยุกต์ใช้ในวงการแพทย์ การถนอมอาหาร และอุตสาหกรรมอื่น ๆ ของมนุษย์ในอนาคต นอกจากนี้ผลการศึกษานี้ยังช่วยให้ NASA ปรับปรุงมาตรฐานความสะอาดของห้องปลอดเชื้อ เพื่อรองรับภารกิจสำรวจอวกาศในอนาคต
ยังไม่พบหลักฐานว่าแบคทีเรียบนโลกเดินทางไปดาวอังคาร
ปัจจุบันนักวิจัยยังคงค้นหาคำตอบอยู่ว่ามีโอกาสมากน้อยเพียงใดที่เชื้อแบคทีเรียบนโลกจะหลุดรอดติดขึ้นไปกับยานสำรวจฟีนิกซ์ มาร์ส แลนเดอร์ (Phoenix Mars Lander) และลงจอดบนดาวอังคารในปี 2008 โดยนักวิทยาศาสตร์ยังไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่ามีสิ่งมีชีวิตจากโลกเหล่านี้ได้ขึ้นไปตั้งรกรากบนดาวอังคาร
ผลการวิจัยถูกตีพิมพ์ในวารสาร ไมโครไบโอม (Microbiome) เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม 2024 อย่างไรก็ตามงานวิจัยไม่ได้เกิดขึ้นในปี 2024 แต่ใช้กระบวนการรวบรวมข้อมูลตัวอย่าง, ตรวจสอบ, แยกแยะสายพันธุ์, วิเคราะห์จีโนม, ตรวจสอบซ้ำ และเขียนตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ นับจากการเริ่มเก็บข้อมูลนปี 2007
ที่มารูปภาพ : NASA/JPL-Caltech/UA/Lockheed Martin
