“วีโต้” คืออะไร? เจาะความหมายอำนาจยับยั้งที่เหนือเสียงข้างมาก?

ในระบบกฎหมายของบางประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา ประธานาธิบดีมีอำนาจวีโต้ร่างกฎหมายที่ผ่านการรับรองจากรัฐสภา ขณะที่ในบางระบบกษัตริย์หรือประมุขของรัฐก็สามารถใช้สิทธิ์นี้เช่นกัน อย่างไรก็ตาม อำนาจดังกล่าวมักถูกจำกัดด้วยกลไกตรวจสอบและการกลับมาพิจารณาซ้ำโดยฝ่ายนิติบัญญัติ

คำว่า “veto” มีรากศัพท์จากภาษาละติน แปลว่า “ข้อห้าม” หรือ “ฉันไม่อนุญาต” ซึ่งสะท้อนถึงความหมายของอำนาจที่ใช้เพื่อระงับการตัดสินใจอย่างเด็ดขาดโดยไม่ต้องอาศัยเสียงสนับสนุนจากผู้อื่น

ทำไมต้องใช้คำว่า “วีโต้”?

เจาะความหมายของ “อำนาจพิเศษ” ที่เหนือเสียงส่วนใหญ่

การใช้คำว่า “วีโต้” มีความจำเป็น เพราะสื่อถึงลักษณะเฉพาะของ “อำนาจฝ่ายเดียวที่มีผลต้านมติ” แตกต่างจากการโหวตทั่วไปที่อิงตามเสียงข้างมาก คำนี้จึงไม่ใช่แค่ศัพท์เทคนิค แต่เป็นตัวแทนของกลไกตรวจสอบ ถ่วงดุล หรือแม้กระทั่งปกป้องผลประโยชน์สำคัญที่อาจถูกละเลยในกระบวนการประชาธิปไตยแบบเสียงข้างมาก

ในบางบริบท เช่น กฎหมายหรือการเมือง การใช้วีโต้เป็นวิธีการปกป้องหลักการ รัฐธรรมนูญ หรือสิทธิเฉพาะขององค์กรหรือบุคคล เช่น การที่ประมุขของรัฐใช้สิทธิ์วีโต้ร่างกฎหมายที่เห็นว่าอาจละเมิดหลักนิติธรรม หรือขัดต่อเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ

“วีโต้” คืออำนาจพิเศษในการยับยั้งมติ แม้เสียงส่วนใหญ่จะเห็นชอบ โดยมักถูกใช้เพื่อถ่วงดุลอำนาจ หรือปกป้องหลักการสำคัญในระบบการเมืองหรือองค์กรระหว่างประเทศ เป็นคำเฉพาะที่สื่อถึง “อำนาจฝ่ายเดียว” ซึ่งมีผลเหนือกว่าการลงคะแนนทั่วไป