ยังไม่จบกับประเด็นข้อพิพาทดินแดนระหว่างไทยและกัมพูชา เพราะล่าสุด ทางกัมพูชายืนกรานว่าจะส่ง พื้นที่บริเวณปราสาทตาเมือนธม, ปราสาทตาเมือนโต๊ด ปราสาทตาควาย และพื้นที่มุมไบ ฟ้องศาลโลก โดยจะไม่นำพื้นที่ 4 แห่งนี้ มาร่วมเจรจาผ่านการประชุม JBC
แล้วอย่างนี้ ทำไม “ศาลโลก” ถึงมีบทบาทสำคัญมากขนาดนี้
คำว่า “ศาลโลก” จริง ๆ แล้วเป็นชื่อเรียกติดปากกันอย่างไม่เป็นทางการ เพราะชื่อของมันคือ ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ หรือ ICJ ตั้งขึ้นตามกฎบัตรสหประชาชาติ เมื่อเดือนมิถุนายน 1945 มีฐานะเป็นองค์กรตุลาการของ UN และเริ่มปฏิบัติหน้าที่มาตั้งแต่ปี 1948
ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ มีหน้าที่หลักอยู่ 2 ประการ คือ
ตัดสินชี้ขาดข้อพิพาททางกฎหมายระหว่างรัฐต่าง ๆ ยกตัวอย่างเช่น ประเด็นดินแดนพิพาทที่เรากำลังเผชิญอยู่
ให้คำแนะนำทางกฎหมายแก่องค์กรต่าง ๆ และหน่วยงานพิเศษของ UN
สรุปข่าว
ยังไม่จบกับประเด็นข้อพิพาทดินแดนระหว่างไทยและกัมพูชา เพราะล่าสุด ทางกัมพูชายืนกรานว่าจะส่ง พื้นที่บริเวณปราสาทตาเมือนธม, ปราสาทตาเมือนโต๊ด ปราสาทตาควาย และพื้นที่มุมไบ ฟ้องศาลโลก โดยจะไม่นำพื้นที่ 4 แห่งนี้ มาร่วมเจรจาผ่านการประชุม JBC
แล้วอย่างนี้ ทำไม “ศาลโลก” ถึงมีบทบาทสำคัญมากขนาดนี้
คำว่า “ศาลโลก” จริง ๆ แล้วเป็นชื่อเรียกติดปากกันอย่างไม่เป็นทางการ เพราะชื่อของมันคือ ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ หรือ ICJ ตั้งขึ้นตามกฎบัตรสหประชาชาติ เมื่อเดือนมิถุนายน 1945 มีฐานะเป็นองค์กรตุลาการของ UN และเริ่มปฏิบัติหน้าที่มาตั้งแต่ปี 1948
ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ มีหน้าที่หลักอยู่ 2 ประการ คือ
ตัดสินชี้ขาดข้อพิพาททางกฎหมายระหว่างรัฐต่าง ๆ ยกตัวอย่างเช่น ประเด็นดินแดนพิพาทที่เรากำลังเผชิญอยู่
ให้คำแนะนำทางกฎหมายแก่องค์กรต่าง ๆ และหน่วยงานพิเศษของ UN
ศาลนี้มีที่ตั้งอยู่กรุงเฮก เนเธอร์แลนด์ ประกอบด้วยผู้พิพากษา 15 คน ซึ่งทั้งหมดได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่ง 9 ปี โดยจะต้องเป็นผู้ได้รับการเลือกมาจากที่ประชุมของสมัชชาแห่งสหประชาชาติ และคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ
ส่วนสำคัญคือ บุคคลที่จะเป็นคู่ความในคดีทั้งฝ่ายโจทย์และจำเลย ต้องเป็นรัฐเท่านั้น เช่น ไทยและกัมพูชา เป็นต้น
คดีที่เคยนำขึ้นมาพิจารณาผ่านศาลโลก ได้แก่ คดีเขาพระวิหาร ระหว่างกัมพูชาและไทย, คดีฟ้องร้องอิสราเอล กรณีก่อกำแพงบนพื้นที่ปาเลสไตน์ ยื่นโดยแอฟริกาใ้ต้ และคดีฟ้องเมียนมา กรณีฆ่าล้างเผ่าพันธุ์งชาวโรฮิงญา ยื่นฟ้องโดยแกมเบีย เป็นต้น
แล้วไทยไม่ไปขึ้นศาลโลกสามารถทำได้ไหม คำตอบคือ “ได้”
เพราะถึงแม้ศาลแห่งนี้ จะมีอำนาจตัดสินคดีความระหว่างรัฐกับรัฐ แต่ความเป็นจริง ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศจะไม่มีเขตอำนาจศาลในลักษณะบังคับได้ ฉะนั้น รัฐสามารถที่จะไม่ยอมรับอำนาจศาลได้ และไม่มาปรากฎตัวต่อศาลก็ได้ หากรัฐนั้นไม่ยินยอม
ผลจึงทำให้ศาลมีเขตอำนาจจำกัด เพราะต้องขึ้นอยู่กับการยอมรับอำนาจศาลของรัฐที่เกี่ยวข้องในคดีพิพาทด้วย เขตอำนาจศาลจึงเป็นไปในลักษณะของเขตอำนาจทางเลือกไม่ใช่เขตอำนาจบังคับ ไม่เหมือนกับที่เวลาเราฟ้องร้องใครสักคน ศาลก็จะสามารถบังคับให้อีกฝ่ายทำตามกฎหมายได้
ทั้งนี้ ปัจจุบัน มีประเทศที่ยอมรับอำนาจศาลโลกทั้งสิ้น 74 ประเทศและดินแดน จากจำนวนสมาชิก UN ทั้งหมด 193 ประเทศและดินแดน โดยประเทศไทยไม่มีรายชื่ออยู่ในประเทศที่ยอมรับอำนาจศาลดังกล่าว
แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
ที่มาข้อมูล : บทความทางวิชาการเรื่อง ศาลโลก (World Court) เขียนโดย ศ.ดร. ประสิทธิ์ เอกบุตร, UN Geneva, ICJ
ที่มารูปภาพ : UN Geneva
