หวังดรีมทีมเศรษฐกิจ "ดึงเงินต่างชาติ" ดันลงทุนไทย

คงต้องติดตามนโยบายการลงทุนว่าจะสามารถปรับเปลี่ยนอะไรได้บ้าง เพราะเท่าที่ทราบกันว่า รัฐบาลชุดนี้มีวาระการทำงานไม่นาน ดังนั้นการปรับเปลี่ยนนโยบายที่ต้องใช้เวลาศึกษาอาจต้องข้ามไปก่อน

มีความเห็นจาก “จรีพร จารุกรสกุล ประธานคณะกรรมการบริหารและประธานเจ้าหน้าที่บริหารกลุ่มบริษัท ดับบลิวเอชเอ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน)” มองว่า การจัดตั้งคณะรัฐมนตรี (ครม.) ชุดใหม่ ที่มีรัฐมนตรีคนนอก ที่มาจากทั้ง ภาคเอกชน และ ข้าราชการที่มีประสบการณ์สูง ที่เห็นแล้วน่าพอใจ เพราะแต่ละท่านล้วนเป็นคนที่มีความเป็นมืออาชีพสูงในแต่ละด้าน ไม่ว่าจะเป็นกระทรวงต่างประเทศ พลังงาน คลัง หรือพาณิชย์ ซึ่งหลังเปิดรายชื่อออกมา ได้รับเสียงตอบรับเชิงบวกจากทั้งนักลงทุนในประเทศและต่างชาติ 

จรีพร มองว่า ช่วงจังหวะนี้เป็นช่วงเวลาสำคัญในการดึงดูด การย้ายฐานการลงทุนจากต่างประเทศ จากความไม่แน่นอนทางภูมิรัฐศาสตร์  สงครามการค้าและมาตรการภาษีใหม่จากสหรัฐฯ ซึ่งรวมถึงการบังคับใช้มาตรการ transshipment  ที่บังคับให้สินค้าส่งออกมี local content ไม่น้อยกว่าร้อยละ 40 ทำให้หลายประเทศที่เคยนำเข้าสินค้าจากจีนเพื่อนำไป re-export อาจไม่สามารถใช้วิธีเดิมได้อีกต่อไป 

การเปลี่ยนแปลงนี้จึงเป็นโอกาสสำคัญสำหรับประเทศไทยในการดึงดูดการตั้งฐานการผลิตและลงทุนจากต่างประเทศให้เข้ามาในไทยโดยตรง ซึ่งจะช่วยสร้างโอกาสให้กับผู้ประกอบการไทย ทั้งรายใหญ่และรายย่อย โดยรัฐควรมีบทบาทสำคัญในการวาง “ecosystem” ที่เอื้อต่อการเติบโตและเชื่อมโยงกับการลงทุนใหม่ ๆ

สำหรับช่วงที่เหลือของปี เชื่อว่าเศรษฐกิจจะมีแนวโน้มดีขึ้นจากการที่รัฐบาลใหม่เริ่มเดินหน้าอย่างจริงจัง โดยเฉพาะนโยบายที่ประกาศชัดเจนว่าทำงานไม่มีวันหยุด ซึ่งถือเป็นสัญญาณว่าทุกฝ่ายพร้อมจะทำงานอย่างเต็มที่ การที่รัฐบาลมีเป้าหมายสร้างผลงานในระยะสั้น จึงเป็นผลดีต่อภาพรวมประเทศ และอาจกลายเป็นต้นแบบของการบริหารราชการในอนาคต ว่าประเทศไทยมีคนเก่งมากมายที่พร้อมเข้ามาทำงานเพื่อประเทศ

นอกจากนี้ปีนี้เป็นปีสำคัญในการเสริมสร้างความสัมพันธ์กับประเทศจีน เฉลิมฉลอง 50 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตกับไทย รัฐบาลใหม่ ควรใช้จังหวะนี้ดึงดูดนักลงทุนจีน โดยเฉพาะด้านเทคโนโลยี และสร้างการเชื่อมโยงกับธุรกิจไทยเพื่อเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันระยะยาว

เคยมีการประเมินจาก KKP Research ว่า ไทยต้องเร่งหา Growth Engine ตัวใหม่เพื่อผลักดันการลงทุนจากต่างประเทศ( FDI)  คุณภาพสูง ยกระดับเทคโนโลยีและห่วงโซ่อุปทานในประเทศ เพราะเศรษฐกิจโลกกำลังปรับรูปโฉมใหม่ โดยจะไม่กลับสู่โลกาภิวัตน์ (Globalization) แบบเดิมอีกต่อไป

“KKP Research ระบุว่า ความท้าทายของเศรษฐกิจไทยไม่ได้อยู่ที่ปัญหาในระยะสั้นอย่างมาตรการภาษีของสหรัฐฯ หรือวิกฤตการณ์โรคระบาดโควิด-19 แต่เป็นความสามารถในการแข่งขันในระยะยาวที่พบว่าความสามมรถของไทยกำลังตกต่ำลง เกิดขึ้นมาตั้งแต่วิกฤตต้มยำกุ้ง โดยเงินลงทุนจากต่างชาติ(FDI) เคยสูงสุดร้อยละ 40 ช่วงปี 2544-2548 เมื่อเทียบกับอาเซียน แต่หลังจากนั้นลดต่ำลงเหลือร้อยละ 8.9 ช่วงปี 2559-2564”

นอกจากจะดึงดูดเงินลงทุนได้ต่ำแล้ว โครงการลงทุนที่เข้ามานั้นก็ไม่ได้เพิ่มมูลค่าให้กับเศรษฐกิจไทยมากนัก มีข้อแนะนำว่า ในการดึงดูดการลงทุน ควรเน้นโครงการลงทุนที่มีคุณภาพ เน้นการสร้างห่วงโซ่อุปทานภายในประเทศ การเพิ่มมูลค่าให้กับเศรษฐกิจ และการถ่ายทอดเทคโนโลยีผ่านการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่ดีในระยะยาว 

ในการดึงดูดเงินลงทุนใหม่ๆ ไทยจำเป็ฯต้องแก้ไขอุปสรรคในการดึงดูด FDI คุณภาพ ผ่านการยกระดับทักษะและการศึกษา เพื่อแก้ไขปัญหาแรงงานไร้ฝีมือ ปรับปรุงกฎระเบียบการตรวจคนเข้าเมืองเพื่อดึงดูดแรงงานทักษะสูง รวมถึงแก้ไขปัญหาเชิงสถาบัน เช่น คอร์รัปชัน, หลักนิติธรรม, และการผูกขาด

ถ้าหากไม่เร่งปฏิรูปเชิงโครงสร้าง เศรษฐกิจไทยมีแนวโน้มที่จะเผชิญกับ “ทศวรรษที่หายไป” (Lost Decade) หรืออาจจะยาวนานกว่านั้น ซึ่ง KKP Research ชี้ว่า ปัญหาของไทยไม่ใช่ภาวะวิกฤตเฉียบพลันแบบวิกฤตต้มยำกุ้งปี 2540 แต่เป็นการซึมลึกและไหลลงอย่างช้าๆ

พาไปดูการทำงานบีไอไอในในฐานะหน่วยงานดึงดูดการลงทุนของประเทศกันบ้าง

“ธาศินี สมิตร ที่ปรึกษาด้านการลงทุน บีโอไอ ที่ร่วมเวทีเสวนา ภายใต้หัวข้อ “ปลดล็อคศักยภาพผลักดันเศรษฐกิจ” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานสัมมนาแห่งปี 2025 “Transforming Thailand: ปรับโฉมไทย สู่อนาคต และความยั่งยืน” จัดโดย TNN เมื่อวันที่ 8 กันยายนว่า บีโอไอ มีบทบาทในเรื่องสิทธิประโยชน์ในการส่งเสริมอุตสาหกรรมที่หลากหลาย ที่ช่วยผลักดันให้มาตรการตอบสนองได้รวดเร็ว และใช้วัตถุดิบในประเทศมากยิ่งขึ้น มีการส่งถ่ายทอดเทคโนโลยี เน้นการใช้สินส่วนในประเทศ มีกิจกรรมสนับสุนเกิดความเชื่อมโยงผู้ผลิตในประเทศ 

“ครึ่งปีแรก หรือ ม.ค.-มิ.ย. 2568 บีโอไอได้อนุมัติโครงการลงทุนกว่า 1 ล้านล้านบาท โดยเฉพาะด้านดาต้าเซ็นเตอร์และเทคโนโลยีดิจิทัล ถือว่าแค่ครึ่งปีแรกเม็ดเงินลงทุนในภาพรวมใกล้เคียงกับที่เกิดขึ้นในปีที่แล้ว” 

ไทยมีศักยภาพ ทั้งทำเลที่ดี โครงสร้างพื้นฐานแข็งแรง มีการลงทุนด้านดิจิทัล บุคคลกร แต่มองว่ายังไม่เพียงพอที่จะทำให้การลงทุนเติบโตแบบก้าวกระโดด โดยไทยจำเป็นต้องปรับปรุงสิทธิประโยชน์และแนวทางดึงดูดเงินทุน  ซึ่งบีโอไอได้ทำงานร่วมกับทั้งกระทรวงพาณิชย์ ในเรื่องการค้า ซึ่งมีผลกระทบต่อปัจจัยการผลิต เช่น การกำหนด Local Content 

“สำหรับอุตสาหกรรมยุทธศาสตร์ ที่มีการลงทุนในไทย พบว่า อุตสาหกรรมดิจิทัล โดยเฉพาะกิจการดาต้าเซ็นเตอร์และบริการคลาวด์ ลงทุนสะสมมากสุดในช่วง 3-4 ปีที่ผ่านมาถึง 8.1 แสนล้านบาท โดยลงทุนกว่า  57 โครงการ”

“บีโอไอพยายามดึงการลงทุนอุตสาหกรรมเซมิคอนดักส์เตอร์(ชิป) เพื่อวางรากฐานการเติบโตเศรษฐกิจในระยะยาว มีเป้าหมาย ดึงดูดเม็ดเงินลงทุนไม่น้อยกว่า 5 แสนล้านบาทในช่วงปี 2568–2572” ล่าสุดนฤตม์ เทอดสถีรศักดิ์ เลขาธิการบีโอไอ จับมือกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) และสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน ดีซี ไปโรดโชว์สหรัฐฯ เมื่อช่วงสัปดาห์ผ่านมา เพื่อเจรจากับบริษัทเซมิคอนดักเตอร์(ชิป) ชั้นนำของโลก  โดยได้มีการหารือกับ 10 บริษัท อาทิ Microchip, Analog Devices, Lumentum, NXP รวมถึงบริษัทยักษ์ใหญ่อย่าง Intel, Qorvo, Synopsys และ Renesas เพื่อเชิญชวนขยายการลงทุนในไทย โดยเฉพาะด้านชิปต้นน้ำที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูงการโรดโชว์ครั้งนี้ต่อยอดจากการเยือนสหรัฐฯ เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา เพื่อขับเคลื่อนเป้าหมายของบอร์ดเซมิคอนดักเตอร์ที่ตั้งไว้

ส่วนอีกมาตรการที่สำคัญคือ การดึงดูดบุคลากรคุณภาพสูงเข้าสู่ประเทศไทย ผ่านมาตรการวีซ่าชนิดพิเศษ “Long-Term Resident Visa (LTR Visa)” สำหรับชาวต่างชาติที่มีศักยภาพสูง 4 กลุ่ม ได้แก่ 1) ผู้มีทักษะเชี่ยวชาญพิเศษ (Highly Skilled Professionals) 2) ผู้เชี่ยวชาญที่ทำงานจากประเทศไทยให้กับนายจ้างในต่างประเทศ  3) ผู้ที่มีความมั่งคั่งสูง และ 4) ผู้เกษียณอายุ  โดยประกาศใช้เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2565 

“ปัจจุบันมีผู้ได้รับอนุมัติ LTR Visa รวมกว่า 7,000 คน จากทั้งกลุ่มยุโรป สหรัฐอเมริกา และเอเชีย อาทิ ญี่ปุ่น จีน และอินเดีย โดยสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจกว่า 23,000 ล้านบาท” 

เป็นเม็ดเงินจาก 4 ช่องทางหลัก ได้แก่ ค่าธรรมเนียมวีซ่า ประมาณการค่าใช้จ่ายในประเทศไทยของผู้ถือวีซ่า การลงทุนโดยตรง และรายได้ภาษีจากผู้เชี่ยวชาญทักษะสูง

ตรงนี้ถือต้องยกให้เป็นผลงานที่รัฐบาลชุดเก่าทำไว้ ต้องติดตามว่าการเข้ามาของรัฐบาลภูมิใจไทย ที่มีดรีมทีมเศรษฐกิจจากคนนอก จะผลักดันการลงทุนของไทยให้เพิ่มขึ้นอย่างไร