จับตา "สหรัฐฯ-จีน" เจรจาการค้าวันนี้ ปมส่งออกแร่หายาก

ทั้งนี้ทั้งสองประเทศได้บรรลุข้อตกลงชั่วคราว 90 วัน เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม 2568 ที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เพื่อยกเลิกภาษีศุลกากรที่สูงถึงสามหลักที่ต่างก็เรียกเก็บต่อกัน นับตั้งแต่วันที่ทรัมป์ได้กลับมาดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีในเดือนมกราคม 2568  โดยข้อตกลงเบื้องต้นดังกล่าวครั้งนั้นได้กระตุ้นให้ตลาดหุ้นทั่วโลกฟื้นตัวขึ้น และดัชนีของสหรัฐฯ ที่เคยอยู่ในระดับตลาดหมีหรือใกล้เคียงก็ได้ฟื้นตัวกลับมาจากความสูญเสียส่วนใหญ่แล้ว

ดัชนี S&P 500 ดัชนีหุ้นซึ่งอยู่ที่จุดต่ำสุดในช่วงต้นเดือนเมษายน ลดลงเกือบ 18% หลังจากทรัมป์เปิดเผยภาษีศุลกากรครั้งใหญ่ "วันปลดปล่อย" สำหรับสินค้าจากทั่วโลก ปัจจุบันอยู่ต่ำกว่าระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์เมื่อกลางเดือนกุมภาพันธ์เพียง 2% เท่านั้น การเพิ่มขึ้นหนึ่งในสามครั้งสุดท้ายเกิดขึ้นหลังจากข้อตกลงสงบศึกระหว่างสหรัฐฯ และจีนที่เจนีวา

อย่างไรก็ตาม ข้อตกลงชั่วคราวดังกล่าวยังไม่ได้แก้ไขข้อกังวลในวงกว้างที่กดดันความสัมพันธ์ทวิภาคี นับตั้งแต่การค้าเฟนทานิลที่ผิดกฎหมาย ไปจนถึงสถานะของการร้องเรียนของไต้หวันและสหรัฐฯ ที่ปกครองแบบประชาธิปไตยเกี่ยวกับรูปแบบเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยการส่งออกและอยู่ภายใต้รัฐบาลจีน

ทรัมป์มีการออกขู่หลายครั้งว่าจะดำเนินการใช้มาตรการลงโทษคู่ค้าหลายครั้ง แต่สุดท้ายมักจะมีการยกเลิกมาตรการบางส่วน แนวทางที่เปลี่ยนแปลงไปมาบ่อยครั้ง ทำให้บรรดาผู้นำโลกมึนงงและผู้บริหารธุรกิจต่างหวาดผวา

อย่างไรก็ตามทางการจีนมีการส่งออกแร่ธาตุสำคัญอยู่ในมือและเป็นแหล่งสร้างอิทธิพล ดังนั้นการหยุดการส่งออกแร่ธาตุหายากดังกล่าว จึงอาจสร้างแรงกดดันทางการเมืองภายในประเทศต่อประธานาธิบดีสหรัฐจากพรรครีพับลิกันได้ เนื่องจากบริษัทเอกชนต่างๆ ไม่สามารถผลิตผลิตภัณฑ์ที่ขับเคลื่อนด้วยแร่ธาตุได้ และมีผลไปถึงการเติบโตทางเศรษฐกิจที่จะซบเซาลง 

ก่อนหน้านี้ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ เคยระบุว่าจีนเป็นคู่แข่งทางภูมิรัฐศาสตร์อันดับหนึ่ง และเป็นประเทศเดียวในโลกที่สามารถท้าทายสหรัฐฯ ทางเศรษฐกิจและการทหารได้

สำนักข่าวบลูมเบิร์ก รายงานว่า "เควิน แฮสเซตต์"  หัวหน้าสภาเศรษฐกิจแห่งชาติประจำทำเนียบขาว กล่าวในรายการ Face the Nation ทางสถานีซีบีเอสเมื่อวันอาทิตย์ ( 8 มิถุนายน 2568 ) ระบุว่า “เราต้องการให้แร่ธาตุหายาก แม่เหล็กซึ่งมีความสำคัญต่อโทรศัพท์มือถือ และทุกสิ่งทุกอย่างไหลเวียนไปตามปกติเหมือนก่อนต้นเดือนเมษายน และเราไม่ต้องการรายละเอียดทางเทคนิคใดๆ ที่จะทำให้กระบวนการนี้ล่าช้าลง และนั่นก็ชัดเจนสำหรับพวกเขา”

ความตึงเครียดด้านการค้าระหว่างสหรัฐฯ และจีนทวีความรุนแรงขึ้นในปีนี้ เนื่องจากทรัมป์ขึ้นภาษีสินค้าจีน ส่งผลให้ปักกิ่งตอบโต้กลับ แม้ว่าข้อตกลงเจนีวาจะมีไว้เพื่อปูทางไปสู่การลดความตึงเครียดในวงกว้าง แต่การเจรจาในเวลาต่อมาก็หยุดชะงักลงอย่างรวดเร็วท่ามกลางการโต้แย้งกันระหว่างทั้งสองฝ่าย

สหรัฐฯ กล่าวว่าการขนส่งแม่เหล็กหายากซึ่งจำเป็นต่อยานยนต์ไฟฟ้าและระบบป้องกันประเทศของสหรัฐฯ ลดลง ขณะที่จีนไม่พอใจที่สหรัฐฯ ออกข้อจำกัดเกี่ยวกับชิปปัญญาประดิษฐ์จากบริษัท Huawei Technologies ซอฟต์แวร์สำหรับชิปออกแบบ เครื่องยนต์เครื่องบิน และปมจำกัดวีซ่าสำหรับนักเรียนจีนกว่า 280,000 คน