ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน คืออะไร

ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน (Heart attact) คือภาวะที่เกิดจากกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (Acute myocardial infarction) เนื่องจากเกิดลิ่มเลือดอุดตันแบบฉับพลันที่บริเวณของหลอดเลือดหัวใจทำให้กล้ามเนื้อหัวใจไม่ได้รับเลือดเเละออกซิเจนไปเลี้ยง ซึ่งโรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary artery disease) เป็นสาเหตุหลักของภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที จะส่งผลให้เสียชีวิตแบบกระทันหันได้

ภาวะหัวใจวายเฉียบพลันเกิดจากอะไร

ภาวะหัวใจวายเฉียบพลันหรือกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันเกิดจากมีการสะสมของไขมันบริเวณผนังหลอดเลือดหัวใจ ไขมันเหล่านี้หากสะสมเป็นเวลานานจะรวมตัวเป็นตะกรัน (plaque) อุดตันบริเวณผนังหลอดเลือดหัวใจ เมื่อหลอดเลือดเริ่มเสื่อมสภาพจากไขมันปริมาณมากจึงเกิดการปริแตกของผนังหลอดเลือด จากนั้นหลอดเลือดจะทำการซ่อมแซมตัวเองและเกิดการกระตุ้นทำให้เกิดลิ่มเลือดหลุดไปอุดตันที่หลอดเลือดหัวใจ ส่งผลให้หลอดเลือดหัวใจขาดเลือดและออกซิเจนไปเลี้ยง ทำให้หัวใจหยุดเต้นแบบกระทันหันหรือเกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน และเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต

อาการของภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน

อาการของภาวะหัวใจวายเฉียบพลันที่พบได้ มีดังนี้

- แน่นหน้าอกเหมือนมีของหนัก ๆ มากดทับ 

- เจ็บหน้าอกร้าวไปบริเวณต่าง ๆ เช่น ไหล่  กราม คอหรือบริเวณหลัง

- หายใจหอบเหนื่อย หรือเหนื่อยขณะออกเเรง

- เหงื่อออกมากผิดปกติ

- คลื่นไส้ อาเจียน

- เวียนศรีษะหรือมีอาการหน้ามืด ใจสั่น หมดสติ

ในบางกรณีอาการรุนเเรง อาจพบผู้มีภาวะหัวใจวายเฉียบพลันมีอาการ หยุดหายใจเเละหัวใจหยุดเต้น ควรโทรเเจ้งสายด่วน 1669 ทันที เพื่อทำการกู้ชีพอย่างเร่งด่วน

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้แก่

- ความเสื่อมตามอายุโดยจะพบความเสี่ยงภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้ตั้งเเต่ผู้ที่มีอายุ 45 ปีขึ้นไป

- ภาวะไขมันในเลือดสูง

- โรคความดันโลหิตสูง

- โรคเบาหวาน

- โรคอ้วนเเละภาวะน้ำหนักเกิน

- ความเครียด

- การสูบบุหรี่เเละการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

- รับประทานอาหารที่มีปริมาณไขมันสูงและโซเดียมสูง

- พันธุกรรม หรือมีประวัติคนในครอบครัวเป็นภาวะหัวใจวายเฉียบพลันเเละโรคหลอดเลือดหัวใจ

 การวินิจฉัยภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน

- การซักประวัติเเละการตรวจร่างกายโดยเเพทย์

- การตรวจคลื่นหัวใจ (electrocardiography; ECG หรือ EKG)

- การตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูง (echocardiography)

- การตรวจเลือดเพื่อดู ค่าเอนไซม์การทำงานของหัวใจ

- การตรวจเอกซเรย์ทรวงอก (chest x-ray) 

การตรวจสวนหัวใจ (coronary artery angiography; CAG)

การรักษาภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน

แนวทางการรักษาภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้แก่

การขยายหลอดเลือดหัวใจและการใส่ขดลวด (percutaneous coronary intervention; PCI) ที่เรียกว่าการทำบอลลูนขยายหลอดเลือด หรือฉีดสีสวนหัวใจ โดยแพทย์จะทำการใส่อุปกรณ์เป็นท่อขนาดเล็กเข้าไปทางหลอดเลือด เพื่อขยายหลอดเลือดแดงบริเวณที่มีการอุดตัน ให้เลือดสามารถไหลผ่านได้ ในบางรายอาจมีการวางขดลวดเพื่อป้องกันความเสี่ยงไม่ให้กลับมาตีบซ้ำ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแพทย์เป็นผู้พิจารณา 

การรักษาด้วยยาเพื่อบรรเทาอาการ ป้องกันความเสี่ยงเกิดหลอดเลือดตีบตันซ้ำ และลดอัตราการเสียชีวิตจากภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน ถึงแม้จะรักษาด้วยวิธีการขยายหลอดเลือดหัวใจแล้วก็ตาม การรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอยังมีความสำคัญและควรปฏิบัติอย่างเคร่งครัด

ผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ (coronary artery bypass grafting; CABG) คือการใช้หลอดเลือดดำหรือหลอดเลือดแดงบริเวณอื่น มาทดแทนหลอดเลือดเดิมที่มีการตีบตัน โดยพิจารณาจากผู้ที่มีหลอดเลือดอุดตันหลายตำแหน่งและมีความเสี่ยงสูงในการขยายหลอดเลือดหัวใจและการใส่ขดลวด

การป้องกันภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน

- ตรวจสุขภาพประจำปีเป็นประจำเพื่อคัดกรองเเละเฝ้าระวังโรคเบื้องต้น

- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 วัน วันละ 30 นาทีขึ้นไป เเละหากมีโรคประจำตัวเรื้อรังควรออกกำลังกายตามคำเเนะนำของเเพทย์

- เลิกสูบบุหรี่ ดื่มสุราและการใช้สารเสพติดทุกชนิด

- ปรับการรับประทานอาหาร หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง ลดการทานอาหารที่ปริมาณเกลือหรือโซเดียมสูง

- ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม

- หากมีโรคประจำตัวที่เป็นปัจจัยเสี่ยง เช่น โรคความดันสูง ไขมันสูง เบาหวาน ควรรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอและดูแลตัวเองตามคำแนะนำของแพทย์

- ดูแลตัวเองไม่ให้เกิดความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ

ขอบคุณข้อมูลจาก โรงพยาบาลกรุงไทย