
การกระทำของเรา สิ่งที่เราคิดและเป็น ล้วนมาจากการทำงานของเซลล์และเส้นประสาทที่เชื่อมโยงกันของสมอง ตลอดมาเราเข้าใจว่าเมื่อโตเต็มที่ สมองก็จะหยุดการเปลี่ยนแปลง แต่ความจริงแล้วไม่เป็นเช่นนั้น
ความจริงก็คือ สมองจะ "กินตัวเอง" และสร้างใหม่ในทุกๆวัน เพื่อให้สมองเราทำงานได้เฉียบคมและมีประสิทธิภาพ รวมถึงช่วยควบคุมระบบต่างๆ ในร่างกายให้ทำงานอย่างสมดุลอีกด้วย
กระบวนการกินตัวเองของสมอง เรียกว่า Phagocytosis ซึ่งเป็นกระบวนการที่เซลล์จะห่อหุ้มและกินเซลล์หรือโมเลกุลขนาดเล็กกว่า เพื่อกำจัดออกจากระบบ ซึ่งเป็นกระบวนการปกติของเซลล์ ที่จะกินเซลล์อื่น
อย่างเช่น เซลล์เม็ดเลือดขาวที่ทำหน้าที่ในการกำจัดเชื้อโรค ด้วยการกินเข้าไป ทำให้ร่างกายปลอดภัยจากเชื้อโรคพวกนั้น
สรุปข่าว
การกระทำของเรา สิ่งที่เราคิดและเป็น ล้วนมาจากการทำงานของเซลล์และเส้นประสาทที่เชื่อมโยงกันของสมอง ตลอดมาเราเข้าใจว่าเมื่อโตเต็มที่ สมองก็จะหยุดการเปลี่ยนแปลง แต่ความจริงแล้วไม่เป็นเช่นนั้น
ความจริงก็คือ สมองจะ "กินตัวเอง" และสร้างใหม่ในทุกๆวัน เพื่อให้สมองเราทำงานได้เฉียบคมและมีประสิทธิภาพ รวมถึงช่วยควบคุมระบบต่างๆ ในร่างกายให้ทำงานอย่างสมดุลอีกด้วย
กระบวนการกินตัวเองของสมอง เรียกว่า Phagocytosis ซึ่งเป็นกระบวนการที่เซลล์จะห่อหุ้มและกินเซลล์หรือโมเลกุลขนาดเล็กกว่า เพื่อกำจัดออกจากระบบ ซึ่งเป็นกระบวนการปกติของเซลล์ ที่จะกินเซลล์อื่น
อย่างเช่น เซลล์เม็ดเลือดขาวที่ทำหน้าที่ในการกำจัดเชื้อโรค ด้วยการกินเข้าไป ทำให้ร่างกายปลอดภัยจากเชื้อโรคพวกนั้น
กระบวนการกินเซลล์ เกิดขึ้นที่สมองบ่อยที่สุด
แต่ไม่ใช่เพื่อกำจัดเชื้อร้ายเหมือนกับเซลล์เม็ดเลือดขาว แต่เพื่อขจัดของที่ไม่จำเป็น หรือ "รกสมอง"ออกไป เพิ่มพื้นที่สำหรับจัดเก็บข้อมูลที่จำเป็น เพื่อให้สมองทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด พูดง่ายๆ ก็คือ เป็นการรักษาภาวะสมดุล นั่นเอง
ทำสมองต้องกินตัวเอง
สมองเป็นอวัยวะที่ทำงานหนักและต้องการพลังงานสูงมาก
เทียบกับอวัยวะทั้งหมด สมองใช้พลังงานสำรอง 1 ใน 3 ของร่างกาย เพื่อทำให้สมองมีชีวิตอยู่ (ซึ่งก็หมายถึงชีวิตของเราด้วย) และทำงานสอดประสานกับระบบอื่นๆ ในร่างกาย
ประเด็นก็คือ ตั้งแต่การดึงพลังงานมาใช้และกระบวนการทำงาน ทั้งหมดนี้จะหลงเหลือสิ่งตกค้างที่ใช้ประโยชน์ไม่ได้ การทำงานของสมองสร้างเศษขยะจำนวนมาก และเศษขยะเหล่านี้จำเป็นต้องถูกกำจัดออกไป
ไม่เช่นนั้น ขยะในสมองจะสะสมและขัดขวางระบบโครงข่ายประสาทที่โยงใยในสมองของเรา
ลองเปรียบเทียบกับถังขยะที่เต็มไปด้วยของไม่ใช้แล้วทุกวัน แต่ถังขยะที่ไม่ถูกเททิ้งนานเวลาหลายวัน ขยะก็จะยิ่งพอกพูนขึ้น
แต่สมองก็ไม่เหมือนถังขยะเสียทีเดียว เพราะไม่มีคนมาค่อยเทขยะทิ้งให้ สมองจึงต้องกำจัดขยะด้วยตัวเอง
กระบวนการกำจัดขยะนี้ จะเกิดขึ้น ขณะที่เรานอนหลับ และด้วยวิธีการกินเซลล์ นั่นเอง
สิ่งที่เกิดขึ้นหลังสมองกินตัวเอง
โครงข่ายสมองจำเป็นต้องถูกกำจัดหรือเปลี่ยนแปลง เมื่อเราเข้าสู่วัยรุ่น กระบวนการที่เรียกว่า "การตัดแต่ง" จะเริ่มต้นขึ้น เพื่อเชื่อมโยงระบบประสาทที่ไม่ได้ใช้ทั้งหมดที่เราสะสมไว้ในวัยเด็กและกำจัดมันออกไป ทำให้สมองมีประสิทธิภาพมากขึ้นและพร้อมสำหรับชีวิตผู้ใหญ่
ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นเพราะสมองกำลังกินตัวเองอย่างแท้จริง แต่ในทางที่ทำให้ดีขึ้น ไม่ใช่แย่ลง
เมื่อเราโตขึ้น การกินสมองก็จะยังดำเนินต่อไป เพื่อช่วยทำให้ความคิดและประสิทธิภาพในการตัดสินใจเฉียบคมมากขึ้น คงสมดุลการทำงานร่างกาย เพื่อให้พร้อมกับชีวิตของวัยผู้ใหญ่ เปรียบได้กับแหล่งพลังงานขนาดใหญ่ ที่จำเป็นของร่างกาย
- วิจัยชี้ การระบาดของโควิด19 ทำให้สมองเราแก่เร็วขึ้นแม้ไม่ติดเชื้อก็ตาม
- จีนเร่งไล่ตามสหรัฐฯ ในเทคโนโลยีชิปเชื่อมต่อสมองผู้ป่วย หวังเทียบชั้น Neuralink ของอีลอน มัสก์
- สำเร็จรายแรก! สถาบันประสาทวิทยา ผ่าตัดฝังเครื่องกระตุ้นสมอง รักษา"โรคทูเร็ตต์"
- แอดมิทด่วน! นิวเคลียร์ หรรษา หมอนรองกระดูกเสื่อม โชคดีไม่ทับเส้นประสาท
- ทำงานเกิน 52 ชั่วโมง/สัปดาห์ เสี่ยงโครงสร้างสมองเปลี่ยน
- ผลวิจัยชี้ ทำงานหนัก-ไม่พักผ่อน ถึงขั้นเปลี่ยนโครงสร้างสมองแบบยากย้อนคืน
- จีนท้าชน “Neuralink” ในตลาด BCI พัฒนา “ชิปสมอง” ควบคุมอุปกรณ์ด้วยความคิด
ที่มาข้อมูล : BBC Science Focus
ที่มารูปภาพ : CANVA
