ยุงลาย เป็นยุงที่สร้างปัญหาใหญ่ต่อสุขภาพของมนุษย์ เพราะเป็นพาหะของโรคร้ายแรงหลายชนิด เช่น ไข้เลือดออก ไวรัสซิก้า และไข้เหลือง ปกติแล้ว การควบคุมยุงมักพึ่งพาสารเคมีหรือการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ แต่ไม่นานมานี้ มีการศึกษาที่ชี้ให้เห็นว่าวิธีการใหม่ ๆ อย่าง “เสียงเพลง” อาจช่วยได้
ในปี 2019 นักวิจัยจากมาเลเซียได้ตีพิมพ์งานวิจัยในวารสาร Acta Tropica โดยทดลองใช้เพลง “Scary Monsters and Nice Sprites” ของ Skrillex ศิลปินเพลงอิเล็กทรอนิกส์ชื่อดัง เพื่อดูว่ามีผลต่อพฤติกรรมของยุงลายหรือไม่
นักวิจัยแบ่งยุงออกเป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกอยู่ในห้องที่เปิดเพลงดังกล่าว ส่วนอีกกลุ่มอยู่ในห้องเงียบ แล้วติดตามว่ามีพฤติกรรมการ “โจมตีเจ้าบ้าน” (host attack), “การกินเลือด” (blood feeding) และ “การผสมพันธุ์” (mating) แตกต่างกันหรือไม่
สรุปข่าว
ยุงลาย เป็นยุงที่สร้างปัญหาใหญ่ต่อสุขภาพของมนุษย์ เพราะเป็นพาหะของโรคร้ายแรงหลายชนิด เช่น ไข้เลือดออก ไวรัสซิก้า และไข้เหลือง ปกติแล้ว การควบคุมยุงมักพึ่งพาสารเคมีหรือการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ แต่ไม่นานมานี้ มีการศึกษาที่ชี้ให้เห็นว่าวิธีการใหม่ ๆ อย่าง “เสียงเพลง” อาจช่วยได้
ในปี 2019 นักวิจัยจากมาเลเซียได้ตีพิมพ์งานวิจัยในวารสาร Acta Tropica โดยทดลองใช้เพลง “Scary Monsters and Nice Sprites” ของ Skrillex ศิลปินเพลงอิเล็กทรอนิกส์ชื่อดัง เพื่อดูว่ามีผลต่อพฤติกรรมของยุงลายหรือไม่
นักวิจัยแบ่งยุงออกเป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกอยู่ในห้องที่เปิดเพลงดังกล่าว ส่วนอีกกลุ่มอยู่ในห้องเงียบ แล้วติดตามว่ามีพฤติกรรมการ “โจมตีเจ้าบ้าน” (host attack), “การกินเลือด” (blood feeding) และ “การผสมพันธุ์” (mating) แตกต่างกันหรือไม่
ผลการทดลองน่าประหลาดใจมาก ยุงที่ฟังเพลงของ Skrillex มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมอย่างชัดเจน
โจมตีช้าลง : ยุงเริ่มเข้าหาเจ้าบ้านช้ากว่ายุงในห้องเงียบ
กัดและดูดเลือดน้อยลง : อัตราการกินเลือดลดลงเมื่อมีเสียงเพลง
ผสมพันธุ์ลดลง : จำนวนการผสมพันธุ์ในห้องที่เปิดเพลงต่ำกว่าห้องเงียบอย่างมีนัยสำคัญ
นักวิจัยอธิบายว่าเสียงอิเล็กทรอนิกส์ที่มีความถี่หลากหลาย อาจรบกวนการรับรู้สัญญาณเสียงระหว่างยุงเพศผู้และเพศเมีย ทำให้การประสานกันของเสียงปีก (wing-beat) เพื่อผสมพันธุ์ถูกรบกวนไปด้วย
เสียงรบกวนกับพฤติกรรมของยุง
ยุงไม่ได้ได้ยินเหมือนมนุษย์ แต่มีอวัยวะชื่อ Johnston’s organ ที่อยู่บริเวณหนวด ใช้ตรวจจับการสั่นสะเทือนของอากาศและเสียงปีกของยุงด้วยกันเอง ยุงเพศผู้และเพศเมียจะใช้เสียงปีกเป็น “สัญญาณรัก” โดยการปรับจังหวะปีกให้เกิดความถี่ที่ลงตัวกัน เรียกว่า harmonic convergence ซึ่งช่วยให้จับคู่ผสมพันธุ์ได้สำเร็จ
เมื่อมีเสียงรบกวนจากภายนอก เช่น เพลงที่มีเสียงหลากหลายความถี่และความดัง ยุงอาจเกิดความสับสน ไม่สามารถ “ล็อก” ฮาร์มอนิกกับคู่ของมันได้ ส่งผลให้การผสมพันธุ์ลดลง นอกจากนี้ เสียงรบกวนยังทำให้ยุงเสียสมาธิในการหาเจ้าบ้าน ส่งผลให้การกัดและการดูดเลือดน้อยลง
มีโอกาสใช้จริงหรือไม่?
แม้ผลการทดลองจะเปิดประตูใหม่ให้กับการควบคุมยุง แต่ก็ยังเป็นเพียงการศึกษาในห้องทดลอง ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าหากเปิดเพลงในสภาพแวดล้อมจริงจะได้ผลแบบเดียวกันหรือไม่
อีกทั้งระดับเสียงที่ใช้ในการทดลองอาจไม่เหมาะสมสำหรับสภาพแวดล้อมที่มีคนอยู่ และยังมีคำถามว่ายุงจะ “ปรับตัว” จนไม่ถูกรบกวนจากเสียงหรือไม่ในระยะยาว ยิ่งไปกว่านั้น การป้องกันโรคที่มียุงเป็นพาหะยังคงต้องอาศัยวิธีหลัก เช่น กำจัดแหล่งน้ำขัง, ใช้มุ้ง, ใช้ยากันยุง หรือมาตรการทางสาธารณสุขอื่น ๆ ส่วนเสียงเพลงอาจเป็นเพียง “ตัวช่วยเสริม” ในอนาคต
- งานวิจัยใหม่ ฟังเพลง “นุ่มนวล & สนุกสนาน” ช่วยลดอาการเมารถได้ครึ่งหนึ่ง !!
- ไข้เลือดออกโหดขึ้นทั่วโลก ป่วยพุ่งทะลุ 4.6 ล้านรายต่อปี เสี่ยงวิกฤตสุขภาพโลก
- "พีพี กฤษฏ์" ปล่อยเพลงใหม่ ทำเซอร์ไพรส์ดึง "เอม สรรเพชญ์" เล่นเอ็มวี
- ระวัง “ยุงลาย” พาหะนำ “โรคชิคุนกุนยา” เตือนระบาดหนักหลายพื้นที่
- ยาที่ห้ามใช้! เมื่อสงสัยว่าเป็น "ไข้เลือดออก" เพิ่มความเสี่ยง อันตรายถึงชีวิต
ที่มารูปภาพ : Canva / IG skrillex
