“QR Code” หนึ่งในเทคโนโลยีของ “สังคมไร้เงินสด”

ก่อนอื่นมาทำความรู้จัก “ต้นกำเนิด” ของ QR Code  ซึ่งเริ่มในปี 1994 โดยบริษัท Denso-Wave ประเทศญี่ปุ่นได้พัฒนาสัญลักษณ์ “สี่เหลี่ยม” ขึ้นมาจาก barcode แบบธรรมดา หรือ barcode 1 มิติ  บนแท่งที่มีความหนาบางต่างกัน ให้มีความกว้างและยาวเป็น 2 มิติ ทำให้เก็บข้อมูลได้มากกว่า เหมาะสำหรับธุรกิจทุกประเภท จนทำให้เป็นที่แพร่หลายไปทั่วโลก โดยเรียกเจ้าสัญลักษณ์นี้ว่า QR Code ย่อมาจาก Quick Response Code 

ทั้งนี้  QR Code สามารถเก็บข้อมูลได้ 7,089 ตัวเลข ในขณะที่ barcode เก็บได้เพียง 20 ตัวเลข  หรือคิดเป็น 350 เท่า 

QR Code เก็บข้อมูลที่จำเป็นสำหรับการซื้อขายสินค้าและบริการทั้งแบบออนไลน์ และที่ร้านค้า โดยมี 2 รูปแบบ

1. Static - QR Code จะไม่เปลี่ยนแปลง ร้านค้าพิมพ์เพียงครั้งเดียวและติดไว้ที่หน้ารานได้ตลอด โดยลูกค้าจะต้องกรอกจำนวนเงินเอง

2. Dynamic - QR Code จะเปลี่ยนในทุกรายการ เช่น QR Code ที่ถูกสร้างจากแอพพลิเคชั่นมือถือ ที่มีการระบุราคาสินค้าในแต่ละรายการ 

สำหรับประเทศไทย ทางธนาคารแห่งประเทศไทย หรือ แบงก์ชาติ ได้ร่วมมือกับผู้บริการเครือข่ายบัตรระดับโลกทั้ง 5 แห่ง  ได้แก่  American Express, JCB International, Mastercard, VISA และ UnionPay International รวมถึงผู้บริการทางการเงินในไทย เปิดตัว “Thai QR Standard”  ครั้งแรกเมื่อวันที่ 30 สิงหาคม 2018  

โดย ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ดร.วิรไท สันติประภพ  กล่าวในการเปิดตัว Thai QR Standard ในขณะนั้นว่า “ถือเป็นเหตุการณ์สำคัญในการสร้างมาตรฐานกลางของการชำระเงินด้วย QR Code ในประเทศไทย”  

Thai QR Standard จึงถูกนำมาใช้เป็น “มาตรฐานเดียวทั้งประเทศ ใช้ได้ทั่วโลก” สามารถรองรับการชำระเงินได้หลากหลาย ทั้งบัญชีธนาคาร บัตรเครดิต บัตรเดบิต หรือ e-Wallet ของผู้ให้บริการรายไหน ก็สามารถสแกน Thai QR Code ได้ ทำให้การชำระเงินทั้งในและต่างประเทศสะดวกและง่ายดาย 

และตั้งแต่เปิดให้มีบริการ QR Code ก็ได้รับการตอบรับจากผู้บริโภคเป็นอย่างมาก  สะท้อนจากผลสำรวจ “The Future of Payments – อนาคตแห่งการใช้จ่าย” ซึ่งจัดทำโดยยูเนี่ยนเพย์ อินเตอร์เนชั่นแนล และนีลเส็น เดือนกันยายน 2018  เพื่อสำรวจความคิดเห็นของผู้ใช้บริการชำระเงินผ่านมือถือในไทย อายุระหว่าง 18 – 65 ปี จำนวน 400 คน ในเดือน  พบว่า 7 ใน 10 (ร้อยละ 71) ของผู้ตอบแบบสอบถามอยากให้ประเทศไทยเป็นสังคมไร้เงินสด และ 6 ใน 10 (ร้อยละ 60) รู้สึก “มั่นใจ” หากต้องใช้ชีวิตในสังคมไร้เงินสดเต็มรูปแบบ  

ซึ่งการชำระเงินผ่านมือถือกำลังได้รับความนิยมมากขึ้น โดยผู้บริโภคกว่าครึ่ง (ร้อยละ 53) ระบุว่าโดยเฉลี่ยใช้บริการชำระเงินผ่าน แพลตฟอร์ม และเกือบ 1 ใน 4 (ร้อยละ 22) ใช้จ่ายผ่าน 3 วิธีการชำระเงินผ่านมือถือหลักๆ ได้แก่ QR Code  การโอนเงินแบบ Peer-to-Peer (P2P) และการชำระเงินแบบไร้สัมผัส (contactless)

 

 

1.จุดรับ QR ณ ร้านค้าและผ่านช่องทางออนไลน์ พบว่าเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด โดยข้อมูลล่าสุด ณ ธันวาคม 2019  มีจุดรับ QR ประมาณ 6 ล้านจุด เพิ่มขึ้นจากราว 3 ล้านจุดในช่วงต้นปี 2018  หรือขยายตัวเพิ่มขึ้นถึง 2 เท่าในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา 

ทั้งนี้ ในปี 2018 จุดรับ QR ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่กรุงเทพและหัวเมืองหลัก กระจุกตัวเพียงบางธุรกิจ เช่น ร้านค้าสะดวกซื้อ สายการบิน แต่ในปี 2019 จุดกระจายรับไปในพื้นที่ต่างจังหวัดครอบคลุมธุรกิจที่หลากหลายมากขึ้นโดยเฉพาะร้านค้าขนาดเล็ก

2. ปริมาณธุรกรรม พบว่าใน 2019 มีประมาณธุรกรรมถึง 80 ล้านรายการ เพิ่มขึ้นจากปี 2018 ถึง 110%

3. มูลค่าธุรกรรม ในปี 2019  มีจำนวน 160,000 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปี 2018 ถึง 95%  และมากกว่าการโอนเงินผ่านสาขาถึง 30%

ทั้งนี้ แบงก์ชาติประเมินว่า ภาพรวมยอดการใช้ QR Code เติบโตก้าวกระโดด เนื่องจาก ธนาคารพาณิชย์เปิดตัวบริการใหม่ๆ ที่เชื่อมระหว่าง QR และ mobile banking ได้ ทำให้สะดวกมากยิ่งขึ้น  ขณะที่แบงก์ชาติร่วมกับสมาคมธนาคาร พัฒนาบริการ MyPromptQR หรือ บริการจ่ายเงินผ่าน QR แบบร้านค้าเป็นผู้แสกน  นอกจากนี้แบงก์ชาติร่วมมือกับสถาบันการเงินในต่างประเทศ เช่น ญี่ปุ่น ลาว และกัมพูชา เพื่อส่งเสริมการใช้จ่ายผ่าน QR ในต่างประเทศ

การที่ QR Code  ได้รับความนิยม และเป็นเทคโนโลยีที่น่าจับตามองใน เพราะสามารถตอบโจทย์ที่สำคัญ หรือ “4 I” คือ  

Innovation  :  QR Code  ถือเป็นนวัตกรรมที่ช่วยให้การชำระเงินสะดวกปลอดภัย มีต้นทุนต่ำ ทำให้ร้านค้ารับเงินง่าย จ่ายเงินคล่อง ประชาชนไม่ต้องพกเงินสดมากเกินไป และที่สำคัญคือ QR Code เป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาต่อยอดบริการชำระเงินรูปแบบใหมๆ เช่น การผ่อนชำระสินเชื่อ การบริจาคเงิน  ซึ่งเป็นหัวใจการ “เข้าสู่” สังคมไร้เงินสด 

Inclusive  :  ด้วยนวัตกรรมการชำระเงินที่ดี ทำให้ร้านค้าต่าง ๆ ทั้งระดับใหญ่ เช่น ห้างสรรพสินค้าไปจนถึงร้านรายเล็ก อย่างตลาดนัด ร้านข้างทาง แท็กซี่ มอเตอร์ไซด์รับจ้าง สนใจรับเงินด้วย QR Code มากขึ้น ทำให้การเติบโตของจำนวนจุดรับชำระ QR เพิ่มสูงอยางก้าวกระโดดและกระจายตัว “เข้าถึง” ประชาชนมากยิ่งขึ้น 

 

Interoperability  : Thai QR Standard ทำให้การชำระเงินในประเทศและต่างประเทศสามารถใช้มาตรฐานร่วมกันได้ ซึ่งช่วยเชื่อมโยงโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินระหว่างประเทศให้ “เข้ากัน” ด้วยความร่วมมือระหว่างแบงก์ชาติ กับธนาคารกลางประเทศต่างๆ เช่น สิงคโปร์ กัมพูชา มาเลเซีย ลาว และญี่ปุ่น รองรับการชำระเงินรายย่อยระหว่างลูกค้าและร้านค้าหลากหลายประเทศ

Information :  QR Payment ยังทำให้มีข้อมูลรายธุรกรรมซึ่งเป็นเสมือนขุมทรัพย์ที่ช่วยให้ “เข้าใจ” พฤติกรรมของร้านค้าและประชาชนได้ลึกซึ้งขึ้น ด้วยการนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาช่วยวิเคราะห์เชิงลึก เพื่อพัฒนาต่อยอดบริการให้ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้บริการมากขึ้น เช่น การทำ credit scoring ประกอบการพิจารณาสินเชื่อ 

จะเห็นว่า QR Payment  กำลังมาแรงเป็นหนึ่งในเทคโนโลยีของโลกการชำระเงินที่กำลังก้าวเข้าสู่สังคมไร้เงินสด ซึ่งจะทำให้เศรษฐกิจไทยเข้าใกล้สังคมไร้เงินสด 

อย่างไรก็ดี เราคงต้องติดตามว่า ตั้งแต่ต้นมีการระบาดของโควิด -19  ปริมาณการใช้ QR Code และช่องทางชำระเงินดิจิทัลต่างๆ เป็นอย่างไร จะพุ่งแรง หรือเพิ่มขึ้นจนมีนัยสำคัญทำให้สังคมไทยขับเคลื่อนเข้าสู่สังคมไร้เงินสดเร็วขึ้นหรือไม่ ซึ่งทีมงานเศรษฐกิจไซต์มีความคืบหน้าจะนำมารายงานให้ทราบต่อไป 

ติดตามรายการเศรษฐกิจ Insight

ตอน “QR Code” หนึ่งในเทคโนโลยีของ “สังคมไร้เงินสด”

ได้ที่ https://www.youtube.com/watch?v=3oS7dV0QHZw

เกาะติดข่าวที่นี่ 

website: www.TNNThailand.com  
facebook : TNNThailand 
twitter : @TNNThailand 
Line : @TNNThailand 
Youtube Official : TNNThailand