แพงแต่ขายดี ชาเขียว "มัตจะ" Matcha เขย่าตลาดโลก เทรนด์มาแรง เศรษฐกิจ-วัฒนธรรม

"มัตจะ" ครองโลก ปรากฎการณ์ดื่มชาเขียวญี่ปุ่นเพื่อสุขภาพ เทรนด์ฮิตคนยุคใหม่  

ปรากฎการณ์คลั่งรัก "มัตจะ" (Matcha) (หรือที่คนนิยมเขียนและเรียกว่า "มัทฉะ") กำลังลุกลามไปทั่วโลก โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา และคนรุ่นใหม่ที่รักสุขภาพ ทำให้ตอนนี้ราคาของมัตจะในตลาดโลกก็พุ่งสูงขึ้นไปแบบทะลุเพดาน  เพราะสินค้ามีจำนวนจำกัดและหายาก และการส่งผลดีต่อการส่งออกชาของญี่ปุ่นก็พุ่งตามด้วย 

เมืองไทยวันนี้ เราได้เห็นร้านชาเชียวมัตจะเปิดใหม่เพิ่มมากขึ้น หลายร้านโปรโมทความเป็นพรีเมี่ยม หรือสเปเชียลตี้ ทำให้เราได้เห็นว่ามีบางร้านอัพราคาไปถึงแก้วละ 300 บาท ถึง 400 บาทก็มี แม้กระทั่งร้านกาแฟหรือร้านชานมไข่มุกดังๆ ก็นำเมนูชาเขียวมาโปรโมทหรือแนะนำมากขึ้น 

เช่นเดียวกับหลายประเทศทั่วโลกตอนนี้ กำลังเห่อ หรือคลั่งรัก มัตจะ ในฐานะของ super food คือ ดื่มเพื่อดูแลสุขภาพ ดีต่อร่างกาย แถมรสชาติก็อร่อย และที่สำคัญสำหรับยุคนี้ คือ เรื่องของไลฟ์สไตล์เแบบคนยุคใหม่ พิสูจน์ได้จาก แฮชแทค Matcha ในโซเชียลมีเดียยอดนิยมต่างๆ เช่น Tiktok มีชาวเน็ต โดยเฉพาะเจนซี ลงคลิป ลงรูป พรีเซนต์เมนูกันมากมาย พร้อมกับยอดไลค์นับล้านครั้ง เป็นการฉีกจากกฎเดิมๆ ที่เราอาจจะรู้สึกว่าชาเป็นที่นิยมในหมู่ชาวเอเชียเท่านั้น แต่วันนี้ชาวตะวันตกโดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ๆ กลุ่มของเจนซี หันมาฮิตดื่มมัตจะกันมากขึ้น โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา 

ปีที่ผ่านมา สหรัฐฯ ขึ้นแท่นเบอร์ 1 นำเข้าชาเขียวจากญี่ปุ่นมากที่สุด  ข้อมูลจากกระทรวงการคลังญี่ปุ่น ระบุว่า ปี 2567 การส่งออกชาเขียวของญี่ปุ่น(รวมมัตจะ) มีมูลค่าอยู่ที่ 36.4 พันล้านเยน และนับเป็นปีที่การส่งออกชาเขียวของญี่ปุ่นมีมูลค่าเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ โดยข้อมูลจากกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมงของญี่ปุ่นระบุว่า มูลค่าการส่งออกชาเขียวโดยรวมทั้งหมด เพิ่มขึ้น 25%  และปริมาณการส่งออกเพิ่มขึ้น 16% การเติบโตนี้ได้รับแรงผลักดันจากความต้องการที่เพิ่มขึ้นของชาเขียวผง เช่น มัตจะ ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากในตลาดต่างประเทศ โดยตลาดใหญ่ที่สุดก็คือ สหรัฐอเมริกา มากถึง 44% ของการส่งออกทั้งหมด 

ปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นครั้งนี้ น่าจับตา ทั้งในแง่ของการบริโภค เศรษฐกิจ ไปถึงวัฒนธรรม  CNBC รายงานว่า กระแสความนิยมมัตจะ หรือชาเขียวผงจากญี่ปุ่น กำลังสร้างแรงสั่นสะเทือนในตลาดโลก  มัทฉะกำลังบูมในหมู่คนต่างชาติ โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้ามาในญี่ปุ่น ต่างตั้งใจมาชิมชาของแท้ในประเทศ ร้านขายชาบางร้านในญี่ปุ่นวันนี้คึกคักและขายดีเป็นอย่างมาก มีลูกค้าต่างชาติมาอุดหนุนอย่างเนืองแน่น บางร้านขายหมดเกลี้ยงตั้งแต่ช่วงบ่าย 

การดื่มชามัตจะเป็นเอกลักษณ์และวัฒนธรรมของชาติญี่ปุ่น มัตจะเป็นส่วนหนึ่งของพิธีชงชาญี่ปุ่นมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 12 และปกติแล้วจะใช้เพียงเล็กน้อย แต่ล่าสุดในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ความต้องการมัตจะกลับเพิ่มขึ้นหลายเท่าตัว  และกระแสที่เกิดขึ้นในเวลานี้กำลังช่วยสร้างมูลค่ามหาศาลจากญี่ปุ่นยกระดับไปสู่เวทีโลก เพราะเมื่อความต้องการพุ่งทะยานไป ราคาวัตถุดิบก็พุ่งขึ้นตามทันที

ด้านบริษัทผู้ผลิตรายใหญ่ อิโตเอน (Ito En) ซึ่งเป็นผู้จำหน่ายชาเขียวบรรจุขวดรายใหญ่ที่สุดของโลก ต้องตั้งหน่วยงานเฉพาะกิจเพื่อดูแลธุรกิจมัทฉะโดยตรง และเตรียมขึ้นราคาสินค้า 50% ถึง 100% ตั้งแต่เดือนกันยายนนี้ หลังเผชิญต้นทุนวัตถุดิบและแรงงานสูงขึ้น ส่วนร้านชาเก่าแก่ในโตเกียวอย่าง “Chazen” ก็ปรับราคาขึ้น 30% ภายในหนึ่งปี เพราะไม่สามารถรับต้นทุนที่เพิ่มขึ้นได้  

แม้แต่ในกรุงโตเกียวก็มีรายงานว่ามัตจะกระปุกเล็กๆ หาซื้อได้ยากมากขึ้น บางร้านก็ต้องถึงขั้นประกาศจำกัดจำนวนการซื้อเพื่อป้องกันการกักตุนและการนำไปขายต่อ เพราะนักท่องเที่ยวต่างชาติก็ยังคงมองว่ามัตจะเป็นของฝากยอดนิยม

และไม่ใช่เพียงแค่ในญี่ปุ่น มีรายงานผลกระทบไปทั่วโลก เช่น ร้านกาแฟในสหรัฐฯ โดยเฉพาะบริเวณ Bay Area ต้องเผชิญวิกฤตขาดแคลนจนบางร้านถึงขั้นถอนเมนูมัตจะออกชั่วคราวหรือปรับราคาเพิ่มขึ้น 20–30% หรือแม้กระทั่งประเทศไทย ก่อนหน้านี้ในช่วงต้นปี ร้านชาเขียวเจ้าดังก็เคยประกาศงดขายผงชามัทฉะสำเร็จรูปไปนานหลายเดือนเพราะขาดแคลนวัตถุดิบจากญี่ปุ่น