"ประท้วงเจนซี" เนปาล ลามถึง ฟิลิปปินส์ เมื่อคนรุ่นใหม่ไม่ขอทน "ปัญหาปากท้อง-คอร์รัปชัน"

ประท้วงเจนซี "เนปาล" 

เดือนกันยายน 2568  ประเทศเนปาลลุกเป็นไฟ จากเหตุการณ์ประท้วงอย่างรุนแรงที่นำโดยกลุ่มเยาวชนเจนซี หรือคนรุ่นใหม่ในประเทศ เหตุการณ์เริ่มต้นจากรัฐบาลภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรี นายเค.พี. ชาร์มา โอรี  (K. P. Sharma Oli) ที่ได้สั่งแบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียในประเทศ 26 แพลตฟอร์ม รวมไปถึง Facebook และ Instagram โดยอ้างว่าผู้ให้บริการไม่ทำตามข้อกำหนดของกฎหมายใหม่ แต่ไปจุดชนวนให้เกิดการประท้วงทั่วประเทศ เพราะชาวเนปาลมองว่าเป็นการลิดรอนสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก โดยเฉพาะการวิจารณ์และต่อต้านรัฐบาล และเป็นการตอกย้ำว่ามีความทุจริต คอรัปชั่นในประเทศ และผู้มีอำนาจต้องการจะปิดบังเรื่องนี้เอาไว้ หรือปิดหูปิดตาประชาชน  

นอกจากนี้เจนซียังไม่พอสิ่งที่เรียกว่า "Nepo Kids" หรือลูกหลานนักการเมืองที่ร่ำรวย และนิยมอวดชีวิตที่หรูหรา ตรงข้ามกับประชาชนในประเทศที่เจอกับปัญหาปากท้อง โดยเฉพาะกลุ่มของคนเด็กรุ่นใหม่ที่เจอกับปัญหาการว่างงานในประเทศ ในระดับสูง มากกว่า 20% 

ขณะที่หน่วยงานท้องถิ่นหรือรัฐบาล ก็มักจะมีเด็กเส้น แต่งตั้งคนรู้จักหรือเครือญาติเข้าไปทำงาน  ส่วนคนธรรมดาต่อให้เข้าไปได้ก็มีโอกาสเติบโตที่มีจำกัด เพราะระบบเอื้อให้แต่คนมีเครือข่ายหรือเงินทุนมากกว่าความสามารถที่แท้จริง  รวมไปถึงปัญหาความยากจนที่มาตัดโอกาสการเข้าถึงการศึกษา

นอกจากนี้ยังมีปัญหาเงินเฟ้อ ค่าครองชีพ ราคาสินค้า อาหารพากันปรับตัวสูงขึ้น  ขณะที่ส่วนภาคเกษตรก็มีปัญหาหนัก จากภัยแล้ง โรคพืช และความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ทำให้รายได้ของประชาชนในชนบทไม่แน่นอน 

ที่สำคัญ อีกประเด็น คือ เศรษฐกิจของเนปาลมีการพึ่งพารายได้จากชาวเนปาลที่ไปทำงานต่างประเทศและส่งเงินกลับบ้านเป็นหลัก มากถึงหนึ่งในสามของ GDP มาจาก "remittances"  แต่ในช่วงเวลานี้เกิดข้อจำกัดหลายด้านนับตั้งแต่ยุคโควิด -19 เป็นต้นมา จากเศรษฐกิจโลกที่ชะลอตัวลง

เนปาล เป็นประเทศกลุ่มรายได้ต่ำถึงปานกลาย และมีที่ตั้งที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล อยู่บนแนวเทือกเขาหิมาลัย เป็นอุปสรรคสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจ และที่ผ่านมาโชคดีที่มีเทือกเขาหิมาลัย จึงสามารถสร้างรายได้จากภาคบริการมากถึง 55% จากรายได้ทั้งหมดของประเทศ แต่รายได้จากการเที่ยวปีนเขาก็เพียงแค่ 3 เดือนใน 1 ปีเท่านั้น 

ดังนั้นเมื่อไม่มีงานทำในประเทศ ประชากรที่มีทั้งหมด 30 ล้านคน โดยเฉพาะวัยแรงงานก็ต้องหาทางดิ้นรนออกไปค้าแรงงานในต่างประเทศ ส่วนคนที่ไม่มีทางไป ส่วนใหญ่ก็มักหางานทำไม่ได้  และเมื่อทุกอย่างหนักขึ้นเรื่อยๆ  ทั้งจากความอดยาก ความลำบากของผู้คน มาถึงการปิดหูปิดตาด้วยการปิดโซเชียล การประท้วงจึงระเบิดขึ้นในระดับที่เราคาดไม่ถึง 

การประท้วงของเนปาล หนักในระดับประวัติศาสตร์ กลายเป็นข่าวใหญ่ไปทั่วโลก มีการก่อจราจลปล้นห้าง เผาโรงแรมหรู บุกทำร้ายนักการเมือง แม้จะมีการระบุว่าส่วนหนึ่งมาจากมือที่สามที่เข้ามาแทรกแซง แต่ไม่อาจทำให้ภาพความรุนแรงลดลงไปได้  โดยเฉพาะกรณีของภรรยาของอดีตนายกฯ ที่ได้รับบาดเจ็บจากการถูกจุดไฟเผาบ้าน และยังมีรายงานผู้เสียชีวิตจากการประท้วงดังกล่าว และทั้งหมดนี้เป็นแรงกดดันขั้นสูงสุดที่ทำให้นายกรัฐมนตรี นายเค.พี. ชาร์มา โอรี  ต้องประกาศลาออก และมีการแต่งตั้งสุศีลา การกี (Sushila Karki) อดีตประธานศาลฎีกา เป็นนายกรัฐมนตรีรักษาการ ซึ่งถือเป็นผู้หญิงคนแรกที่เป็นหัวหน้าคณะรัฐบาลชั่วคราวในเนปาล ซึ่งล่าสุดได้ประกาศว่าจะขอนั่งเก้าอี้ผู้นำเพียงแค่ 6 เดือนเท่านั้น เพื่อเปิดทางให้มีการเลือกตั้งใหม่ 

อย่างไรก็ตามผลกระทบที่เกิดขึ้นหลังจากนี้เป็นโจทย์ใหญ่ของรัฐบาลเนปาลชุดใหม่ หลังจากเกิดความเสียหายอย่างหนักในประเทศ โดยเฉพาะฟื้นฟูเมืองในกลับมาจากการถูกเผาทำลาย เช่น สถานที่ราชการ ไปจนถึงห้างร้านเอกชน อาคารรัฐ อาคารของพรรคการเมือง มีการประเมินว่าความเสียหายรวมอาจสูงกว่า 2 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ

ขณะเดียวกันการประท้วงยังทำให้เกิดการหยุดชะงักของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และพื้นที่ธุรกิจถูกทำลาย กระทบต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุน หลายคนต้องตกงานทันทีจากการปิดธุรกิจต่างๆ  รวมไปถึงรายได้ที่สำคัญของประเทศ ก็คือ ภาคการท่องเที่ยว หลังมีข่าวการประท้วง มีการยกเลิกการเดินทางเข้าประเทศจำนวน และยังส่งผลต่อภาพลักษณ์ประเทศในอนาคต

และหมายความรัฐบาลต้องหาเงินหรือใช้งบประมาณจำนวนมหาศาลมาฟื้นฟูประเทศ และยังต้องเดินหน้าทำงานภายใต้แรงกดดันจากประชาชนเรื่องทุจริตคอรัปชัน และการล้มล้างระบบ Nepo Kids ท่ามกลางความเสี่ยงทางการคลังที่เนปาลก็ได้แบกหนี้สาธารณะเอาไว้เป็นจำนวนมากถึงระดับ 42.7% ของ GDP